Hoe stimuleer ik innovatieve ideeën op de werkvloer?

Volg het voorbeeld van Google

Haal jij het beste uit je mensen?

De beste ideeën ontstaan op de werkvloer. Daarom stimuleren veel grote bedrijven het personeel tot het bedenken van nieuwe, slimme producten. Neem Google. Bij de zoekreus mogen werknemers twintig procent van hun werktijd besteden aan 'hobby- en innovatieprojecten'. De helft van het aantal Google-producten zou op deze manier zijn ontstaan.

'Klinkt leuk, maar daar hebben wij toch zeker geen tijd voor?' Zo zal menig ondernemer denken. Er zijn immers deadlines en omzettargets te halen. Bovendien is de agenda overvol.' Misschien hoeft het ook niet zo extreem als bij Google, maar waarom zou je als mkb-ondernemer niet eens vaste momenten creëren en het met elkaar over verbeterpunten? Knelpunten? Andere dienstverlening? Een intern probleem?' Het kan al door elke wekelijks overleg af te sluiten en elke werknemer te vragen naar verbetertips.

Bedenk ook. Uiteindelijk kost het geen tijd, maar win je er tijd mee. Je gaat namelijk nadenken hoe zaken beter kunnen. Efficiënter. En ook leuker. Want, je je zult merken dat medewerkers het door het mogen meedenken extra naar hun zin hebben op het werk.

Te weinig innovatie

In het mkb gebeurt nog te weinig op innovatiegebied. De waan van de dag regeert. Terwijl de noodzaak tot innoveren minstens zo groot is als bij grote bedrijven. De markt -in welke branche dan ook- is voortdurend in beweging. Bovendien, ook de concurrent zit niet stil en denkt na over betere, andere, slimme producten.

Wil je als mkb'er innovatief zijn, dan zul je je bedrijf op de eerste plaats als lerende organisatie moeten inrichten. Ondernemers van lerende organisaties halen het beste uit hun medewerkers. Op hun beurt dragen deze medewerkers bij aan nieuwe, innovatieve ideeën. Ze zijn leergierig, zelfredzaam en gewend om kennis met elkaar te delen. Ze zijn daarnaast oplossingsgericht. En daar zit af en toe een briljant idee tussen.

Rol als leidinggevende

Jouw rol als leidinggevende is cruciaal. Omdat jij immers de leercultuur regisseert. Zorg voor:

  • Een open bedrijfscultuur: Succesvolle, innovatieve bedrijven hebben een open bedrijfscultuur met nieuwsgierige en leergierige medewerkers. Ze zijn niet naar binnen gericht, maar kijken om zich heen. Als leidinggevende maak je problemen, uitdagingen bespreekbaar. Je deelt omzetcijfers en dreigingen op de markt. Je vraagt je mensen regelmatig naar hun mening of oplossing. En neemt die ook serieus. Als een idee niet realistisch is, leg je uit waarom.

  • Maak medewerkers mede-eigenaar: Je haalt het beste uit je medewerkers als ze zich mede-eigenaar voelen en voldoening hebben van hun werk. Betrek mensen daarom zoveel mogelijk bij besluitvorming. Het gaat er niet om dat ze overal over mee beslissen. Wel is het belangrijk dat ze meebepalen hoe ze hun eigen deelresultaten willen behalen.

  • Vertouwen en reflectie: Bij innovatieve bedrijven is samenwerking vanzelfsprekend. Medewerkers delen informatie, onderhouden voortdurend informele contacten en richten zich op gezamenlijke doelen. Er is onderling vertrouwen en ruimte voor reflectie.

  • Risico’s zijn acceptabel: Fouten zorgen voor voortschrijdend inzicht. In een open bedrijfscultuur krijgen afwijkende ideeën voldoende ruimte.

  • Wakker ideeën aan: door het beste idee belonen. Dat hoeft niet per se met geld of iets materieels. Alleen al door aandacht te schenken aan een medewerker met een goed idee, stimuleer je anderen ook tot meedenken.

  • Faciliteer inspiratiemomenten: De beste ideeën ontstaan vaak spontaan. Bijvoorbeeld als een groepje collega’s op een willekeurige middag even een korte pauze neemt en gaan kletsen over de dingen die hun bezig houdt.

  • Hang een ideeënbord op: Ter illustratie nog een Google-praktijkvoorbeeld over het gebruik van een ideeënbord. Op een vrijdagavond schreef een medewerker hierop alle details van een ingewikkeld probleem dat speelde op de advertentieafdeling. Een groepje Google medewerkers ging er diezelfde avond nog mee aan de slag en het probleem was opgelost voor dinsdag.  

Een bedrijfscultuur is de verzameling opvattingen over werk, over elkaar, over jezelf en over de organisatie. Hieruit komen de regels voort die het gedrag van je medewerkers en hun omgang met elkaar bepalen.  

Denken op langere termijn

Een bedrijfscultuur vormt zich door de manier van samenwerken en de doelen die gesteld worden. De vraag van de klant is meestal het belangrijkste doel. Maar: het ontwikkelen van nieuwe ideeën en inzichten kan dit vertragen. Innovatie gaat niet snel en kan mislukken. Als in je bedrijfscultuur alleen aandacht is voor kortetermijnsuccessen, raakt de interesse voor innovatie op de achtergrond. Op de langere termijn kun je dan moeite krijgen om je aan te passen aan de constant veranderende praktijk en de vragen van de klant. Voor toekomstig succes moet je innovatie dus inbedden in je cultuur. 

Ruimte, fouten en vertrouwen

Wat is een goede innovatiecultuur? Vaak denken mensen aan random brainstorms en het creëren van een losgeslagen ideeënmachine. Lekker creatief. Maar daar gaat het niet (alleen) om. Ook dat zijn namelijk verschijnselen van de korte termijn. 

Wat wel telt, is ruimte geven om nieuwe ideeën en inzichten verder te ontwikkelen. Een omgeving creëren die medewerkers motiveert tot het nemen van initiatief, een omgeving waarin zij risico’s niet schuwen De fouten die hiermee waarschijnlijk gepaard gaan, moet je leren zien als onderdeel van het proces van verbetering en innovatie. Zonder fouten geen vooruitgang.

Ook is het belangrijk om afwijkende meningen en nieuwe ideeën te belonen. Hiervoor is het geven van voldoende zelfstandigheid aan je werknemers essentieel. Geef je medewerkers vertrouwen en reageer positief op suggesties. Geef ze ruimte, budget en mandaat om ermee verder te gaan.

Betrek zoveel mogelijk de klanten bij het proces van vernieuwing. Zo kun je nieuwe ideeën of producten optimaal afstemmen op hun (steeds veranderende) wensen.

Innovatieve bedrijfsculturen in de praktijk

Welke bedrijven floreren door een innovatieve cultuur?

Het bedrijf YoungCapital is een goed voorbeeld. Deze uitzendorganisatie voor jong talent focust in tegenstelling tot de meeste uitzendbureaus niet op kortetermijnwerk. Zij gaat een band voor de langere termijn aan met klanten en uitzendkrachten, ten minste voor twee jaar. Ook zet YoungCapital zwaar in op technologie. Denk aan videosollicitaties en intakegesprekken via Google Hangouts. Die ideeën komen niet uit de IT-afdelingen van de organisatie, maar van de uitzendmedewerkers zelf.

Ook Trackjack is een bedrijf met een innovatieve cultuur. Het is gespecialiseerd in track- en trace-systemen via gps. Van simpelweg weten waar een auto is naar informatie verzamelen om beter inzicht in de rit te krijgen. Bijvoorbeeld door communicatie tussen de tankpas en de gps-data van een auto. Trackjack ontwikkelt nieuwe ideeën die voortkomen uit de dagelijkse praktijk. Die inzichten krijgen ze van klanten en de eigen medewerkers.

Tenslotte noem ik de veel bejubelde online retailer Coolblue. Dat bedrijf beschikt over ruim 300 webshops en 7 fysieke winkels. Het bedrijf, begonnen als vriendenclub, is nooit vergeten dat de beste ideeën komen van vrienden buiten werktijd. Hier is dan ook geen ruimte voor lagen en hokjes, maar juist voor openheid en respect. Als vriendenclub staan de mensen open voor elkaars ideeën.

Hoe ontwikkel je zelf een innovatieve cultuur?

Omdat een cultuur voortvloeit uit de manier van met elkaar omgaan en de doelen die je stelt, is het veranderen van die cultuur niet ingewikkeld. Hier wat praktische tips:

  1. Stel zowel doelen voor de korte als voor de langere termijn. Neem daarbij expliciet doelen op als het ontwikkelen van nieuwe ideeën. Vertaal de doelen eventueel naar persoonlijke innovatietargets per medewerker of team.

  2. Motiveer werknemers tot het nemen van persoonlijk initiatief en accepteer hierbij eventuele risico’s en 'tijdverlies'.

  3. Neem nieuwe ideeën of inzichten als expliciet agenda-item op in vergaderingen. Borg de verzamelde ideeën op een voor iedereen toegankelijke innovatielijst. 

  4. Stel een innovatieprijs in (of een beloning voor nieuwe ideeën) en baseer de beloning op zowel een persoonlijke bonus als de ruimte om het idee ook te helpen realiseren.

  5. Zorg ervoor dat medewerkers elkaar ruimte geven bij het ontwikkelen of realiseren van nieuwe ideeën.

  6. Zorg ervoor dat je medewerkers voldoende 'trendbronnen' hebben: laat ze actief vakmedia volgen, naar congressen gaan. Of nodig regelmatig een trendwatcher uit om de toekomst te schetsen.

  7. Zorg ervoor dat er zowel binnen als buiten werktijd momenten zijn die je team uitdagen om over iets nieuws na te denken. Vul bijvoorbeeld bedrijfsuitjes in met zaken die creativiteit bevorderen, of laat het team klanten ontmoeten.

  8. Betrek de klant zoveel mogelijk bij de ontwikkeling van nieuwe producten, bijvoorbeeld via klantpanels en enquêtes.

Wat vind je van dit artikel?

Auteur

redactie - Ellis Emeis