Conflicten tussen compagnons: als het recht tekortschiet

Column Hein van Zijll Langhout | Schikkingsjurist

Mijn stelregel is: een conflict is niet erg, zolang je er maar iets constructiefs mee doet. En dit is nu juist vaak het allermoeilijkst. Zeker bij conflicten tussen compagnons, omdat het recht hierin geen pasklare oplossing biedt en het juist ruimte geeft voor nieuwe geschilpunten.

Geld en vriendschap is als olie en water. Deze zin komt uit de Godfather III, goeie film. De relatie tussen zakenpartners kan inderdaad behoorlijk complex zijn. Aan de ene kant trek je natuurlijk niet voor niets samen op. Je bent complementair aan elkaar en je verwacht je doelstellingen samen te kunnen bereiken. Je hebt vertrouwen in elkaars competenties, motieven en inzet.  Je lotsverbondenheid geeft je kracht en energie. Door samen successen en tegenslagen te delen, ontstaat een hechte band. Aan de andere kant is het uiteindelijke doel om samen geld te verdienen. Het risico van financieel verlies of oneerlijke verdeling van de opbrengsten is altijd als potentiële splijtzwam aanwezig. 

De bom barst

En dan gebeurt het. Het lukt niet meer om meningsverschillen om te zetten in  weloverwogen, gezamenlijke beslissingen. De communicatie verloopt stroever en beiden trekken steeds meer hun eigen plan. Totdat de bom barst. Het gaat zo echt niet meer, wat kun je doen?

Het kan nooit kwaad om juridisch advies in te winnen. Wat zijn de juridische mogelijkheden en risico’s? Kan ik de beslissingen van de ander nog terugdraaien? Kan ik de ander dwingen te stoppen? En zo ja, hoe werkt dat dan? Bestaat het risico dat ikzelf gedwongen wordt om eruit te stappen? Kunnen we de boel niet gewoon opsplitsen? Wie houdt dan de bedrijfsnaam en het klantenbestand? Wie neemt de langlopende contracten over? Hoe moet het bedrijf of de aandelen worden gewaardeerd? 

Wettelijke geschillenregeling

Voor aandeelhouders in een BV kom je uit bij de wettelijke geschillenregeling voor aandeelhouders. Deze regeling biedt een opening om een patstelling tussen ruziënde aandeelhouders te beëindigen, door gedwongen uitkoop of overname mogelijk te maken.

In samenwerkingsverbanden zoals een vof of maatschap is er geen wettelijke geschillenregeling. In die situaties is beëindiging van de samenwerking vaak contractueel geregeld. En anders gelden de regels van algemeen verbintenissenrecht voor de beëindiging van overeenkomsten. Hoe dan ook, in deze spannende tijden moet je alleen al voor je eigen gemoedsrust weten waar je juridisch gezien staat. 

Vechtscheiding

In verreweg de meeste gevallen blijft echter ook na toetsing van de situatie aan de beschikbare wetgeving en jurisprudentie genoeg ruimte over om stevig met elkaar van mening te verschillen. Juridische procedures bij dit soort aangelegenheden hebben dan ook vaak de kenmerken van een vechtscheiding: een complex en multi-interpretabel feitenrelaas, juridisch getouwtrek tot op de vierkante millimeter, grote persoonlijke betrokkenheid, de ander is de vijand die koste wat kost verslagen moet worden, een wederzijdse wurggreep zonder winnaars. 

Munitie

Wat voor bijna alle conflicten geldt, geldt dus voor aandeelhouders- en maatschapconflicten in het bijzonder: het recht verkleint de conflictmarge, maar biedt geen pasklare oplossing als de degens daadwerkelijk gekruist worden. Integendeel, aan het recht wordt zoveel mogelijk munitie ontleend om de ruzie in eigen voordeel te beslechten. Het recht verwordt dan tot brandstof van het conflict en kan juist voor nieuwe geschilpunten zorgen. Wat dan? Misschien mediation.

Wat vind je van dit artikel?

Auteur

Hein van Zijll Langhout