Wat is een winst- en verliesrekening?

Met een winst-en-verliesrekening reken je het bedrijfsresultaat uit. In zo'n rekening staat een overzicht van alle inkomsten en uitgaven van een bedrijf. Een winst- en verliesrekening wordt ook wel een resultatenrekening of exploitatierekening genoemd.

De winst- en verliesrekening geeft een overzicht van de opbrengsten en kosten van een rechtspersoon over een bepaalde periode. Meestal is dit een jaar. Het overzicht eindigt met de winst of verlies die in die periode is behaald. Een winst- en verliesrekening is trouwens niet hetzelfde als een balans opstellen.

Wil je hulp bij het opstellen van een balans? Dit kan via het boekhoudprogramma van e-Boekhouden.nl.

De winst- en verliesrekening, een voorbeeld

Een winst- en verliesrekening ziet er in zijn meest eenvoudige vorm als volgt uit:

Welke soorten winst- en verliesrekeningen zijn er?

De wet schrijft verschillende modellen voor om de winst- en verliesrekening op te maken, waarvan de Kamer van Koophandel er twee gebruikt. Deze twee modellen lijken veel op elkaar, maar de manier waarop het bedrijfsresultaat wordt berekend is verschillend. Hieronder leggen we beide modellen even voor je uit.

Functionele model winst- en verliesrekening

Een functionele indeling is de meest bekende vorm van een resultatenrekening en geeft inzicht in de baten en lasten per activiteit en is daarom meer geschikt voor een handelsbedrijf. 

Voorbeeld winst- en verliesrekening van het functionele model

Categorale model winst- en verliesrekening

In het categorale model worden de opbrengsten en kosten ondergebracht onder verschillende categorieën, zoals de kostprijs van de omzet, verkoopkosten en transportkosten. Het categorale model is bijvoorbeeld geschikt voor een productiebedrijf. 

Voorbeeld winst- en verliesrekening van het categorale model

Welke posten staan er in een winst- of verliesrekening?

In de praktijk is het maken van een winst- en verliesrekening, en met name het vaststellen van het bedrijfsresultaat, best een lastige klus. De termen vliegen je om de oren, bijvoorbeeld debet, credit, nettomarges, lasten, baten etc. Het wordt ook lastig als je te maken hebt met de toedeling van kosten aan meerdere boekjaren, ook wel bekend als afschrijven. Daarom volgt hieronder een specificatie van alle gebruikte posten.

Kosten

• Som van bedrijfslasten: alle bedrijfskosten

  • Grond

  • Personeel

• Financiële lasten

  • Rentelasten

  • Koersresultaten (indien negatief)

  • Overige financiële lasten

• Belasting uit gewone bedrijfsuitoefening: vennootschapsbelasting, indien negatief krijg je belasting terug

• Buitengewone lasten

  • Buitengewone lasten

  • Incidentele lasten

  • Lasten die niet uit gewone bedrijfsuitoefening zijn ontstaan

• Belasting buitengewoon resultaat: belasting over het buitengewoon resultaat, kan ook negatief zijn

• Kostprijs van de omzet: de totale inkoopwaarde of totale kostprijs

• Verkoop- en beheerkosten

  • Afschrijvingskosten

  • Personeelskosten

  • Overige bedrijfskosten

• Afschrijvingen: afschrijvingen van materiële en immateriële activa

• Salarissen en sociale lasten

  • Lonen

  • Loonkosten

  • Personeelskosten

  • Sociale lasten

  • Sociale premies (WW/AOW)

• Overige lasten: lasten die binnen de bedrijfsvoering vallen die niet onder een andere post vallen

• Overige belastingen: alle andere vormen van belasting, zoals kapitaalbelasting

• Overige bedrijfslasten: het deel van de verkoop- en beheerskosten dat niet uit afschrijvingen en/of salarissen en sociale lasten bestaat

Opbrengsten

• Som van bedrijfsopbrengsten: optelling van de posten

  • Netto omzet

  • Wijziging in voorraden

  • Geactiveerde productie

  • Overige bedrijfsopbrengsten

• Netto omzet

• Wijziging in voorraden: verschil tussen voorraad aan begin en eind van het jaar, dit kan zowel positief als negatief zijn

• Geactiveerde productie: onverkochte producten die wel in de opbrengsten worden opgenomen omdat ze een toegevoegde waarde hebben

• Overige bedrijfsopbrengsten: opbrengsten die wel tot de normale opbrengsten worden gerekend maar niet tot de netto omzet

• Bedrijfsresultaat: resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor de financiële resultaten

• Financiële baten

  • Renteopbrengsten

  • Opbrengst financiële vaste activa

  • Koersresultaat

  • Opbrengst effecten

  • Overige financiële baten

• Saldo financiële baten en lasten

• Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting: uitkomst alle posten die boven deze post staan

• Aandeel in winst/verliesdeelnemingen: resultaat van deelneming voor belasting

• Resultaat uit bedrijfsoefening voor belastingen: uitkomst alle posten die boven deze post staan

• Buitengewone baten

  • Buitengewone baten

  • Incidentele baten

  • Andere baten die niet uit gewone bedrijfsuitoefening voortvloeien, zoals resultaat uit verkoop deelneming

• Saldo buitengewone baten en lasten: baten en lasten die niet apart vermeld kunnen worden, zoals belastingen

• Overige baten: baten die binnen de bedrijfsuitvoering vallen en niet onder andere posten vallen

• Buitengewoon resultaat na belastingen

• Resultaat uit deelnemingen na belastingen

• Saldo overige baten en lasten na belastingen: niet onder andere genoemde posten te plaatsen bedragen

Met het boekhoudprogramma van e-Boekhouden.nl verwerk jij gemakkelijk alle specificaties zoals hierboven genoemd in je afschrijvingen.  

Hoe kan ik mijn winst- en verliesrekening nog meer gebruiken?

Je kunt de winst- en verliesrekening ook gebruiken om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van je winst over een bepaalde periode. Dit doe je bijvoorbeeld door het bijhouden van de kostenstructuur en de omzettoename of -afname. Je drukt de kosten en je bruto- en nettowinst uit in een percentage van de omzet. De omzet is dan 100%. Hierdoor kun je verschillende periodes goed met elkaar vergelijken.

Ook kan je de mogelijke 'lekkage' beoordelen, als je met een hoger winstpercentage hebt gerekend. Lekkage kan om verschillende redenen ontstaan. Voorbeelden hiervan zijn afprijzing van goederen (door bijvoorbeeld beschadiging, reclame, veroudering), foutieve afrekening en facturering of korting(en).

Ook kun je naar aanleiding van de cijfers uit de winst- en verliesrekening, ratio's berekenen die laten zien wat de financiële situatie van je onderneming is. 

Ratio’s berekenen met cijfers uit een winst- en verliesrekening

Een andere optie is om naar aanleiding van de cijfers uit de winst- en verliesrekening ratio's te berekenen die laten zien wat de financiële situatie van je onderneming is.  

Lees meer over deze financiële ratio's 

Winst- en verliesrekening opstellen met boekhoudsoftware 

Je kunt zelf een winst- en verliesrekening in Excel maken, maar je kunt hier ook een boekhoudprogramma of boekhouder voor inschakelen. Het kan ook allebei, door online samen te werken met een boekhouder via e-Boekhouden.nl.

Mogelijk gemaakt door onze kennispartner:

Als ondernemer ontkom je er niet aan om je boekhouding bij te houden. Dit klinkt misschien als een ingewikkelde en saaie klus. Maar met ons boekhoudprogramma is boekhouden en factureren een fluitje van een cent.

Lees meer artikelen over online boekhouden op deze pagina.

Auteur

Martin de Coninck

Vanuit mijn werk als freelance copywriter ervaar ik hoeveel er komt kijken bij ondernemen. Tijd is schaars en kennis bijspijkeren op het gebied van ondernemen schiet er al snel bij in. Juist als copywriter vind ik het belangrijk om de tijd te nemen onderwerpen goed te begrijpen en te onderzoeken. Door het vervolgens begrijpelijk op te schrijven wil ik ondernemers kennis bieden en tijd besparen, zodat zij het beste uit hun bedrijf kunnen halen.