Hoe maak ik een winst- en verliesrekening?

Met een winst-en-verliesrekening kun je jouw bedrijfsresultaat uitrekenen. Het wordt daarom ook wel resultatenrekening genoemd. In zo'n rekening staat een overzicht van alle inkomsten en uitgaven van een bedrijf. Maar hoe maak je een winst- en verliesrekening en welke soorten zijn er?

Een winst- en verliesrekening wordt ook wel een resultatenrekening of exploitatierekening genoemd. Het geeft een overzicht van de opbrengsten en kosten van een rechtspersoon over een bepaalde periode. Meestal is dit een jaar. Dit overzicht eindigt met de winst of verlies die in die periode is behaald. Een winst- en verliesrekening is niet hetzelfde als een balans. Lees meer over de balans.

Hoe maak ik een winst- en verliesrekening?

Een winst- en verliesrekening ziet er in zijn meest eenvoudige vorm als volgt uit:

Wat is afschrijven?

In de praktijk is het maken van een winst- en verliesrekening, en met name het vaststellen van het bedrijfsresultaat, best een lastige klus. De termen vliegen je om te oren, bijvoorbeeld debet, credit, nettomarges, lasten, baten etc. Het wordt ook lastig, omdat je te maken hebt met de toedeling van kosten aan meerdere boekjaren, ook wel bekend als afschrijven. Stel je koopt een computer van € 1000,- en die gaat ongeveer vijf jaar mee. Dan kost je dat € 200,- per jaar, wat je onder 'kosten' in de bovenstaande winst- en verliesrekening terug kunt vinden.

Welke soorten winst- en verliesrekeningen zijn er?

De wet schrijft verschillende modellen voor om de winst- en verliesrekening op te maken, waarvan de Kamer van Koophandel er twee gebruikt. Deze twee modellen lijken veel op elkaar, maar de manier waarop het bedrijfsresultaat wordt berekend is verschillend. Hieronder leggen we beide modellen even voor je uit.

Functionele model

Een functionele indeling is de meest bekende vorm en geeft inzicht in de baten en lasten per activiteit en is daarom meer geschikt voor een handelsbedrijf. Het bedrijfsresultaat wordt op de volgende manier berekend:

Categorale model

Hierin worden de opbrengsten en kosten ondergebracht onder verschillende categorieën, zoals de kostprijs van de omzet, verkoopkosten en transportkosten. Het categorale model is bijvoorbeeld geschikt voor een productiebedrijf. Hieronder zie je een deel van een categorale winst- en verliesrekening. 

Welke posten staan er in een winst- of verliesrekening?

Zoals je kunt zien staan in beide modellen een groot aantal posten. Hieronder volgt een omschrijving van alle gebruikte posten.

Kosten

• Som van bedrijfslasten: alle bedrijfskosten

  • Grond

  • Personeel

• Financiële lasten

  • Rentelasten

  • Koersresultaten (indien negatief)

  • Overige financiële lasten

• Belasting uit gewone bedrijfsuitoefening: vennootschapsbelasting, indien negatief krijg je belasting terug

• Buitengewone lasten

  • Buitengewone lasten

  • Incidentele lasten

  • Lasten die niet uit gewone bedrijfsuitoefening zijn ontstaan

• Belasting buitengewoon resultaat: belasting over het buitengewoon resultaat, kan ook negatief zijn

• Kostprijs van de omzet: de totale inkoopwaarde of totale kostprijs

• Verkoop- en beheerkosten

  • Afschrijvingskosten

  • Personeelskosten

  • Overige bedrijfskosten

• Afschrijvingen: afschrijvingen van materiële en immateriële activa

• Salarissen en sociale lasten

  • Lonen

  • Loonkosten

  • Personeelskosten

  • Sociale lasten

  • Sociale premies (WW/AOW)

• Overige lasten: lasten die binnen de bedrijfsvoering vallen die niet onder een andere post vallen

• Overige belastingen: alle andere vormen van belasting, zoals kapitaalbelasting

• Overige bedrijfslasten: het deel van de verkoop- en beheerskosten dat niet uit afschrijvingen en/of salarissen en sociale lasten bestaat

Opbrengsten

• Som van bedrijfsopbrengsten: optelling van de posten

  • Netto omzet

  • Wijziging in voorraden

  • Geactiveerde productie

  • Overige bedrijfsopbrengsten

• Netto omzet

• Wijziging in voorraden: verschil tussen voorraad aan begin en eind van het jaar, dit kan zowel positief als negatief zijn

• Geactiveerde productie: onverkochte producten die wel in de opbrengsten worden opgenomen omdat ze een toegevoegde waarde hebben

• Overige bedrijfsopbrengsten: opbrengsten die wel tot de normale opbrengsten worden gerekend maar niet tot de netto omzet

• Bedrijfsresultaat: resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor de financiële resultaten

• Financiële baten

  • Renteopbrengsten

  • Opbrengst financiële vaste activa

  • Koersresultaat

  • Opbrengst effecten

  • Overige financiële baten

• Saldo financiële baten en lasten

• Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting: uitkomst alle posten die boven deze post staan

• Aandeel in winst/verliesdeelnemingen: resultaat van deelneming voor belasting

• Resultaat uit bedrijfsoefening voor belastingen: uitkomst alle posten die boven deze post staan

• Buitengewone baten

  • Buitengewone baten

  • Incidentele baten

  • Andere baten die niet uit gewone bedrijfsuitoefening voortvloeien, zoals resultaat uit verkoop deelneming

• Saldo buitengewone baten en lasten: baten en lasten die niet apart vermeld kunnen worden, zoals belastingen

• Overige baten: baten die binnen de bedrijfsuitvoering vallen en niet onder andere posten vallen

• Buitengewoon resultaat na belastingen

• Resultaat uit deelnemingen na belastingen

• Saldo overige baten en lasten na belastingen: niet onder andere genoemde posten te plaatsen bedragen

Hoe kan ik mijn winst- en verliesrekening nog meer gebruiken?

Je kunt de winst- en verliesrekening ook gebruiken om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van je winst over een bepaalde periode. Dit doe je bijvoorbeeld door het bijhouden van je kostenstructuur en je omzettoename of afname. Je drukt de kosten en je bruto- en nettowinst uit in een percentage van de omzet. De omzet is dan 100%. Hierdoor kun je verschillende periodes goed met elkaar vergelijken.

Ook kan je de mogelijke 'lekkage' beoordelen, als je met een hoger winstpercentage hebt gerekend. Lekkage kan om verschillende redenen ontstaan. Voorbeelden hiervan zijn afprijzing van goederen (door bijvoorbeeld beschadiging, reclame, veroudering), foutieve afrekening en/of facturering of korting(en).

Ook kun je naar aanleiding van de cijfers uit de winst- en verliesrekening, ratio's berekenen die laten zien wat de financiële situatie van je onderneming is. Lees meer over deze financiële ratio's. 

Je kunt je winst-en-verliesrekening in excel maken, maar je kunt hier ook speciale boekhoudprogramma's of een boekhouder voor inschakelen. Heb je vragen over je boekhouding? Stel ze aan een van onze MKB-Servicedesk-adviseurs.