1 op de 5 mkb-ondernemers heeft nu al te maken met verplichte duurzaamheidsrapportage CSRD
Toch is CSRD bij meerderheid ondernemers nog onbekend
Bijna een vijfde van de mkb-ondernemers is nu al in aanraking geweest met de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). De impact van de nieuwe Europese regels voor duurzaamheidsrapportage is al voelbaar, toch is de richtlijn bij veel ondernemers nog onbekend. Dit blijkt uit onderzoek van MKB Servicedesk en Motivaction.
CSRD geldt voor de keten van grote bedrijven
Grote bedrijven moeten vanaf dit jaar over hun duurzaamheidsinspanningen rapporteren. Die verplichting geldt voor hun hele toeleveringsketen. Daardoor komen ook kleinere ondernemers nu al in aanraking met CSRD, terwijl ze niet direct rapportageplichtig zijn.
Omnibus vereenvoudigingspakket
Om de verschillende duurzaamheidsrichtlijnen zoals CSRD minder complex te maken, heeft de Europese Commissie nieuwe voorstellen gepubliceerd: Omnibus I en II. Het doel is om administratieve lasten te verlagen en meer helderheid te bieden. Een ander belangrijk element is dat de implementatie van CSRD wordt uitgesteld voor bedrijven die nog niet onder de verplichtingen vielen. Ook het aantal bedrijven dat verplicht wordt om te rapporteren, wordt verminderd. De scope wijzigt namelijk van bedrijven met 250 fte, naar bedrijven met 1.000 fte en 50 miljoen euro omzet of 25 miljoen activa.
Dat neemt niet weg dat bedrijven die nu al aan de CSRD moeten voldoen, verplicht blijven om over de hele keten te rapporteren. Ook moeten de voorstellen nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement.
Bekendheid met CSRD nog beperkt
Voor een ruime meerderheid van de ondernemers is de CSRD-richtlijn nog onbekend. Van de mkb'ers heeft 40% wel eens van de richtlijn gehoord, bij zzp'ers is dit maar 20%.
Nog minder ondernemers weten dat de regels de komende jaren ook direct gaan gelden voor meer bedrijven. Slechts een derde van de mkb'ers (32%) is hiervan op de hoogte. Bij zzp'ers weet slechts 12% hiervan.
Ondernemers hebben gemengde gevoelens over CSRD
Ondernemers kijken verschillend naar de nieuwe regels. Een behoorlijke groep - 40% van de mkb'ers en 34% van de zzp'ers - is positief over CSRD. Maar er zijn ook zorgen:
66% verwacht meer administratieve lasten
58% is bang voor extra regeldruk
57% denkt dat de regels strenger zullen worden
32% denkt dat het een hype is die vanzelf weer overwaait
Dat laatste zal niet het geval zijn. Duurzaamheidsrapportage wordt steeds belangrijker. Vanwege wet- en regelgeving, maar ook omdat klanten en banken erom vragen.
Meerderheid mkb-bedrijven vindt duurzaam ondernemen belangrijk
Het onderzoek laat ook een duidelijke driedeling zien in hoe ondernemers omgaan met duurzaamheid. De 'duurzame koplopers' vormen de grootste groep: 54% van de mkb'ers en 46% van de zzp'ers vindt duurzaam ondernemen belangrijk en doet er ook echt iets mee. Een deel hiervan (12% van mkb'ers en 5% van zzp'ers) heeft het bedrijf zelfs opgericht om duurzame impact te maken.
De tweede groep, ongeveer een derde van de ondernemers, worstelt nog met het thema. Deze 'zoekers' willen wel verduurzamen maar lopen tegen praktische problemen aan. Ze missen vaak:
Kennis over hoe ze moeten verduurzamen
Budget voor duurzame investeringen
Een duidelijke visie op duurzaamheid
De derde groep, de 'achterblijvers', staat het verst af van verduurzaming. Deze groep is met 14% bij mkb'ers kleiner dan bij zzp'ers (26%). Ze doen alleen het wettelijk verplichte en zien duurzaamheid vooral als last. Deze ondernemers verwachten dat de CSRD-richtlijn vooral zal leiden tot meer papierwerk.
Redenen om duurzame keuzes te maken lopen uiteen
Veel ondernemers die duurzame keuzes maken, zijn intrinsiek gedreven. 49% van deze mkb-ondernemers heeft het gevoel dat hun onderneming deze verantwoordelijkheid draagt. Maar kostenbesparing is voor 27% ook een belangrijke motivatie. Daarnaast zijn wet- en regelgeving (26%) en de eisen van klanten (25%) ook ed belangrijkste redenen.
Wat doen ondernemers nu al aan duurzaamheid?
De meeste ondernemers doen wel iets aan duurzaamheid, maar vaak blijft het bij de makkelijkere maatregelen. Dit zijn de meest genomen stappen:
Duurzaam energiegebruik (47%)
Milieubewuste producten en diensten (41%)
Duurzame mobiliteit (41%)
Duurzame inkoop (35%)
Extra afvalscheiding (32%)
Opvallend is dat maar 27% van de ondernemers kijkt naar duurzaamheid in de hele productieketen. “Dit is juist een kernonderdeel van de CSRD. Het gaat ook om wat er gebeurt bij je leveranciers en afnemers. Hier moet dus een verandering plaatsvinden. Want als klanten moeten rapporteren, moeten deze ondernemers dat ook. Met het Omnibus wetsvoorstel komt er voor sommigen extra tijd om dit uit te werken. Maar vergeet niet dat nu natuurlijk al bijna 1 op de 5 mkb’ers ermee te maken heeft”, waarschuwt Jade Karthaus, hoofdredacteur bij MKB Servicedesk.
Veel bedrijven moeten systemen nog aanpassen
De voorbereidingen op CSRD-rapportage staan bij veel bedrijven nog in de kinderschoenen. Slechts 35% van de mkb'ers heeft systemen voor bedrijfsmatige verslaglegging, en van deze systemen is maar een kwart ingericht op CSRD-rapportage.
“Ik zie, ook in ander onderzoek, dat veel ondernemers vooral bezig zijn met hun passie en pas betrekkelijk laat reageren op wat er ‘van buiten’ komt”, aldus Rob Doornbos, Senior Research Consultant bij Motivaction. “Ik snap dat dat gebeurt, maar je loopt in een snel veranderende wereld het risico dat je achter de feiten aan blijft lopen. Misschien ligt hier een mooie handschoen klaar voor organisaties als branche- en beroepsverenigingen, maar ook voor mediapartijen.”
Wat kun je nu al doen als ondernemer?
Bedrijven die al ervaring hebben met duurzaamheidsrapportage zijn beter voorbereid op wat er komt. Het is dus aan te raden om nu al aan de slag te gaan. Begin met nadenken over je visie op duurzaamheid en breng in kaart wat je impact is. Kijk ook naar je data: welke informatie heb je al en wat mis je nog? En check of grote klanten of leveranciers al CSRD-informatie van je verwachten.
Lees ook: Vrijwillig aan de slag met CSRD: zo blijf je wet- en regelgeving voor
Behoefte aan tools en hulpmiddelen
Veel ondernemers zoeken hulp bij een duurzaamheidsrapportage. Meer dan de helft (57%) wil graag software die helpt bij CSRD. Ook is er veel vraag naar praktische hulpmiddelen en stappenplannen. Een logische vraag, want de praktijk laat zien dat CSRD-rapportage tijd kost. Bedrijven die nu al rapporteren zijn hier gemiddeld 42,5 uur per jaar aan kwijt. Bijna twee derde (62%) huurt hier externe experts voor in. De verantwoordelijkheid ligt meestal bij:
De directie (41%)
De financiële afdeling (21%)
Algemene zaken (26%)
“De uitdaging is om de duurzaamheidsrapportage werkbaar te houden voor kleinere ondernemers. Zij hebben niet de capaciteit in huis die grootbedrijven hebben. De extra administratieve lasten wegen in het mkb dus zwaarder. We moeten hen goed faciliteren met praktische software”, besluit Karthaus.
Over het onderzoek
Dit onderzoek is uitgevoerd door MKB Servicedesk en Motivaction in samenwerking met Stichting Open, Visma Connect en Rendement Uitgevers, onder 404 mkb-bedrijven en 276 zzp’ers. De steekproef vormt daarmee een goede afspiegeling van het Nederlandse mkb en zzp-landschap.
