In de commerciële sector is de arbeidsproductiviteit in 2024 met 0,1 procent afgenomen ten opzichte van 2023. Dit is vooral in de financiële sector, energievoorziening en bouwnijverheid terug te zien. Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (oktober 2025).
Wat is arbeidsproductiviteit precies?
Arbeidsproductiviteit is de hoeveelheid waarde die een werknemer gemiddeld toevoegt in een gewerkt uur. Dit is een maat voor de efficiëntie waarmee mensen werken. Het is ook wel de toegevoegde waarde (verschil tussen productiewaarde en waarde van goederen en diensten die in het productieproces verbruikt worden) per gewerkt uur. Deze productiviteit is belangrijk om te zien hoe het ervoor staat met de economie. Wanneer de arbeidsproductiviteit groter is, stijgt over het algemeen de welvaart van ons land.
In 2024 is de toegevoegde waarde van de commerciële sector met 1% toegenomen, maar het aantal gewerkte uren nam met 1,1% toe. Daardoor is de totale arbeidsproductiviteit met 0,1 procent afgenomen. Daarmee stagneert de productiviteit volgens het CBS.
Lees ook: arbeidsproductiviteit in het mkb
Hoe kan het dat de arbeidsproductiviteit niet stijgt?
Volgens Bedrijvenbeleid in beeld van het Ministerie van Economische Zaken, is de arbeidsproductiviteit in de hele wereld nauwelijks meer gestegen sinds 2008. Nederland staat in 2024 op de 10e plaats van landen met de hoogste arbeidsproductiviteit van de wereld. Ons land is wel gedaald op die ranglijst in de afgelopen jaren. De oorzaak hiervoor lijkt te liggen in de terugloop van de aardgaswinning en de prestaties op het gebied van productiviteit van zzp’ers.
Toch is internationaal gezien de arbeidsproductiviteit in Nederland al jaren hoog: bedrijven zijn vernieuwend en werken efficiënt. Daarbij heeft het midden- en kleinbedrijf ten opzichte van andere landen een hele hoge productiviteit.
De daling op de ranglijst komt gedeeltelijk ook door een aangepaste manier van berekenen. Dit staat in het Bedrijvenbeleid in beeld: ‘Om het niveau van arbeidsproductiviteit tussen landen te vergelijken, wordt gekeken naar de hoeveel tijd die iemand moet werken om een bepaald ‘mandje’ met producten te kunnen kopen in een bepaald jaar (koopkrachtpariteit).’
‘Voor het jaar 2017 zijn de niveaus van arbeidsproductiviteit op basis van nieuwe koopkrachtpariteiten aangepast. Mede door die aanpassing daalde Nederland op de ranglijst. De daling op de ranglijst kwam ook doordat de arbeidsproductiviteit in Nederland de laatste jaren minder steeg dan in andere top-10-landen.’
Hoe zit het met de arbeidsproductiviteit per sector in Nederland?
In het onderzoek van het CBS staat: ‘Arbeidsproductiviteitsgroei kan op twee manieren tot stand komen. Allereerst doordat de gemiddelde arbeidsproductiviteit van de bedrijfstakken stijgt. Wat in 2024 niet het geval was. De financiële dienstverlening, de bouwnijverheid en de energievoorziening droegen het sterkst bij aan de dalende arbeidsproductiviteit. De specialistische zakelijke dienstverlening en de vervoer en opslag droegen het meest positief bij aan de ontwikkeling van de arbeidsproductiviteit.’
Meer uren gewerkt in energievoorziening en financiële dienstverlening
De arbeidsproductiviteit stijgt ook als er meer uren gewerkt worden in bedrijfstakken die productief zijn. Maar: als er meer uren gewerkt zijn in minder productieve sectoren, dan daalt de productiviteit juist. Dit is het structuureffect. In Nederland werkten mensen in de productievere bedrijfstakken afgelopen twee jaar relatief meer uren. Daar ligt de arbeidsproductiviteit dus wel hoger dan gemiddeld.
In de verhuur en overige zakelijke dienstverlening was dit juist andersom en lag de productiviteit lager. Sinds 2020 is de arbeidsproductiviteitsgroei in totaal wel weer iets toegenomen. Dit is met name te danken aan een verschuiving van arbeid naar bedrijfstakken met een hoger dan gemiddeld productiviteitsniveau, blijkt uit het onderzoek van CBS.
Wat kun jij doen aan je arbeidsproductiviteit?
Veel van ons willen zo efficiënt mogelijk werken en zoveel mogelijk gedaan krijgen in de werktijd die we hebben. Om je daarbij te helpen, geven we je negen tips om efficiënter te werken. Maar we vertellen je ook meer over hoe je de arbeidsproductiviteit van je eigen bedrijf kunt verhogen.
