CSRD: rapporteren op duurzaamheid verplicht en kansrijk
De eisen en de voordelen van de CSRD-richtlijn voor het mkb uitgelegd
De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een richtlijn die bedrijven verplicht om te rapporteren over hun impact op mens en milieu. Wat betekent deze nieuwe Europese wetgeving voor het mkb? Wanneer gaat het van kracht? En hoe kun je hierop voorsorteren? Duurzaamheidsstrateeg Lise-Lotte Verhoef legt het je uit!
Wat is de CSRD?
De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een richtlijn die bedrijven verplicht om in hun jaarverslag te rapporteren over hun impact op mens en milieu, én de impact die sociale en ecologische ontwikkelingen (kunnen gaan) hebben op hun bedrijf.
Deze Europese wetgeving is onderdeel van de Europese Green Deal en bedoeld om bedrijven aan te moedigen meer aandacht te besteden aan hun duurzaamheidsambities en -prestaties. Zeggen dat je als bedrijf met duurzaamheid bezig bent is niet langer genoeg; je moet het laten zien, door erop te rapporteren. Hiermee wordt duurzaamheidsrapportage ook voor het mkb naar een volgend niveau getild.
Wat is het doel van de CSRD?
Hoewel veel bedrijven zeggen duurzaamheid of verduurzamen op de agenda te hebben staan, is het voor een buitenstaander vooralsnog lastig te zeggen of ze hier ook daadwerkelijk actie op ondernemen. Voor bijvoorbeeld klanten, investeerders of medewerkers is het dan ook lastig beoordelen en vergelijken hoe bedrijven presteren op duurzaamheid. Bovendien ligt greenwashing op de loer.
De CSRD-richtlijn moet hier verandering in brengen. Als bedrijven consistent en op een vergelijkbare manier rapporteren over hun duurzaamheidsprestaties, komt dat de transparantie ten goede. Ook moet de CSRD bedrijven aanmoedigen om hun impact op mens en milieu meetbaar te maken en dit te monitoren, op basis waarvan ze hun prestaties kunnen verbeteren.
Om vergelijkbare redenen wint de B Corp Certificering wereldwijd terrein.
Wanneer moet het mkb rapporteren volgens de CSRD?
Vanaf 2024 wordt de CSRD in fases uitgerold. Maar wanneer wordt de CSRD een verplichting? En voor wie? Vooralsnog is dit de planning:
Als eerste zijn de organisaties aan de beurt die nu al te maken hebben met de Non Financial Reporting Directive (NFRD). Dit zijn de grote, EU-beursgenoteerde bedrijven, banken en verzekeraars. Zij rapporteren over 2024 volgens de CSRD-richtlijn, dus moesten op 1 januari in de startblokken staan.
Een jaar later geldt de CSRD-richtlijn ook voor bedrijven die voldoen aan twee van de drie kenmerken:
Meer dan 250 medewerkers
Meer dan 50 miljoen euro omzet per jaar
Meer dan 25 miljoen euro aan assets op de balans
Zij zullen dus vanaf 2026 volgens de CSRD-richtlijn rapporteren over 2025.
In het jaar daarna geldt de CSRD-richtlijn ook voor beursgenoteerde mkb; zij rapporteren dus vanaf 2027 over 2026 volgens de regels van de CSRD.
Mkb-bedrijven die niet beursgenoteerd zijn, zijn zeer waarschijnlijk daarna aan de beurt.
Waar moet je op rapporteren volgens de CSRD-richtlijn?
De CSRD vereist dat bedrijven rapporteren over hun:
Milieu-impact: Bedrijven moeten inzicht geven in onder andere hun CO2-uitstoot, energiegebruik, waterverbruik, en afvalproductie. Ze moeten ook uitleggen welke maatregelen ze nemen om deze negatieve impact te verkleinen.
Sociale impact: Bedrijven moeten rapporteren over hun sociale impact, inclusief informatie over diversiteit en gelijkwaardigheid in het personeelsbestand, betrokkenheid bij de lokale gemeenschap, en ethische bedrijfspraktijken.
Governance: Het gaat hier met name over transparantie en het waarborgen van “deugdelijk bestuur”. Rapportage over de bedrijfsstructuur, beleidsmaatregelen en procedures voor risicobeheer zijn daarom bijvoorbeeld vereist.
Op welke onderwerpen binnen deze drie categorieën bedrijven exact moeten rapporteren, hangt af van hoe materieel deze zijn voor het bedrijf in kwestie. Om dit te bepalen, doe je een dubbele materialiteitsanalyse. Daarbij kijk je naar de (financiële) impact van grote sociale en ecologische kwesties op jouw bedrijf én naar de impact van jouw bedrijf op deze sociale en ecologische kwesties (denk bijvoorbeeld aan klimaatverandering).
Wat betekent CSRD voor het mkb?
Op verschillende manieren heeft de CSRD-richtlijn gevolgen voor het mkb, ondanks dat het mkb zelf nog niet aan de rapportageverplichting hoeft te voldoen. Twee belangrijke punten om in overweging te nemen:
Directe vragen en eisen vanuit klanten: Veel midden- en kleinbedrijven maken deel uit van de toeleveringsketen van bedrijven die eerder dan zijzelf aan de beurt zijn om te rapporteren volgens de CSRD-richtlijn. Deze opdrachtgevers of klanten hebben informatie en data over de duurzaamheidsprestaties van jouw bedrijf nodig om compliant te blijven.
De nieuwe standaard binnen het bedrijfsleven: Wanneer het (binnen grote bedrijven) de standaard wordt om te rapporteren op sociale en ecologische impact, zullen belanghebbenden verwachten deze informatie ook bij andere bedrijven te kunnen zien of opvragen. Kun je hier niets over laten zien? Dan heb je kans dat je het aflegt tegen concurrenten die dat wel kunnen. Bovendien vormt het niet paraat hebben van zulke informatie een reputatierisico en verkleint het je kansen op verkrijgen van financiering.
Wat kun je doen als ondernemer om voor te sorteren op de CSRD?
Om voor te sorteren op het voldoen aan de CSRD, kun je alvast praktische stappen ondernemen:
Een visie op duurzaamheid ontwikkelen: Door duurzaamheid een plek te geven in je strategie, maak je het voor zowel jezelf als je stakeholders duidelijk waar jullie het verschil willen en kunnen maken.
Duurzaamheidsbeleid optuigen: Begin met het ontwikkelen van een duurzaamheidsbeleid dat bij jouw bedrijf past. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op afvalbeheer, CO2-reductie, mobiliteit of persoonlijke ontwikkeling.
Doelen en KPI's opstellen: Wanneer doen jullie het goed, als het gaat om sociale en ecologische impact? Waar sturen jullie op? Het is belangrijk om te bepalen wat jullie kengetallen zijn in relatie tot duurzaamheid en welke kwalitatieve en kwantitatieve doelen jullie najagen. Zodat jullie deze ook kunnen monitoren.
(Nul)metingen uitvoeren: Wat is jullie energieverbruik nu? En hoe zit dat met water, afval en emissie? Maar ook: wat is de medewerkerstevredenheid binnen je bedrijf? Hoe divers is jullie (leiderschaps)team? Hoeveel uren vrijwilligerswerk doen jullie per jaar? Door meten alvast eigen te maken, kun je straks iets zeggen over progressie en gerichtere doelstellingen definiëren.
Experimenteren met rapporteren: Je kunt klein beginnen, bijvoorbeeld door alleen intern te rapporteren. Om op die manier te leren wat waardevolle informatie is om ook extern te delen, op je website, in je jaarverslag of impact report. Transparant zijn over je duurzaamheidsinspanningen wordt gewaardeerd (en dus uiteindelijk geëist).
Ga je hiermee aan de slag? Toets hetgeen je rapporteert dan aan de kenmerken die de CSRD toeschrijft aan kwalitatieve informatie:
Relevantie
Getrouwe weergave
Vergelijkbaarheid
Controleerbaarheid
Begrijpelijkheid
Samenwerking met partners opzoeken: Je bent niet de enige voor wie werken aan en/of rapporteren op duurzaamheid relatief nieuw is. Werk samen met je leveranciers, klanten of zelfs concurrenten om duurzame praktijken in de hele toeleveringsketen te bevorderen. Zo houd je ook de vinger aan de pols t.a.v. wat zij van jou verwachten.
Opleiding en bewustwording: Hoe beter jullie als team begrijpen waar biodiversiteit over gaat, wat Scope 1, 2 en 3 emissies zijn, waarom diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie een belangrijk onderwerp is, hoe beter jullie in staat zijn om met alle bovenstaande punten aan de slag te gaan. Ook wakkert het de intrinsieke motivatie om te verduurzamen verder aan.
Kortom: door nu al actie te ondernemen, kun je je bedrijf voorbereiden op de toekomstige eisen vanuit de CSRD. En daar plukken zowel jij als ondernemer, als mens en milieu in het algemeen, op tal van manieren de vruchten van!
