Bijna 90% van de zzp'ers beschouwt zichzelf niet als schijnzelfstandige, terwijl slechts de helft van de opdrachtgevers deze mening deelt. Dit blijkt uit recent onderzoek van KVK onder vijfhonderd zzp'ers en vijfhonderd opdrachtgevers. Tegelijkertijd stabiliseert het aantal zelfstandigen in Nederland, met bijna 1,8 miljoen ingeschreven zzp'ers in april.
Inhoud:
- Groot verschil in beoordeling schijnzelfstandigheid
- Aantal zzp’ers blijft stabiel, maar sectoren verschillen
- Positief over handhaving Wet DBA, maar ook zorgen
- 5 tips voor opdrachtgevers om schijnzelfstandigheid te voorkomen
- 4 tips voor zzp'ers om je zelfstandigheid te waarborgen
- Hoe ontwikkelt de markt voor zzp'ers?
Groot verschil in beoordeling schijnzelfstandigheid
Uit het KVK-onderzoek blijkt dat beide groepen goed geïnformeerd zijn: 9 op de 10 respondenten weet wat de handhaving op schijnzelfstandigheid betekent voor hun bedrijf. Toch beoordelen ze hun situatie heel anders:
Bijna 90% van de zzp'ers ziet zichzelf bij de huidige opdracht niet als schijnzelfstandige
Slechts 50% van de opdrachtgevers deelt deze mening
Dit verschil toont wel aan dat er nog veel onduidelijkheden zijn over wat schijnzelfstandigheid nu inhoudt.
Joris Knoben, hoogleraar Strategie en Ondernemerschap aan de Tilburg School of Economics and Management, licht richting De Ondernemer toe: "Het feit dat 90% van de zzp'ers zichzelf geen schijnzelfstandige vindt, maar dat opdrachtgevers hier heel anders tegenaan kijken, geeft aan dat er nog veel onzekerheid is. Beide partijen zoeken naar duidelijkheid en stabiliteit."
Aantal zzp’ers blijft stabiel, maar sectoren verschillen
De trend van de afgelopen maanden zet door: het aantal stoppers onder zzp'ers steeg met bijna een kwart vergeleken met april vorig jaar, terwijl het aantal starters met ongeveer een vijfde daalde. Per sector zijn er duidelijke verschillen zichtbaar. De zorg en bouw laten opnieuw een daling zien in het aantal zzp'ers, terwijl vrijwel alle andere sectoren een lichte stijging vertonen.
Deze cijfers komen in een periode waarin de handhaving op schijnzelfstandigheid is aangescherpt. Sinds 1 januari 2025 kunnen werkgevers een naheffing krijgen als blijkt dat ze zelfstandigen inhuren voor werk dat eigenlijk in een vast dienstverband moet worden uitgevoerd. Staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen van Financiën (NSC) meldde onlangs aan de Tweede Kamer dat er nog geen boetes zijn uitgedeeld.
Positief over handhaving Wet DBA, maar ook zorgen
Uit het onderzoek blijkt verder dat zowel zzp'ers als opdrachtgevers de noodzaak van de Wet DBA en handhaving begrijpen. De helft van hen staat positief tegenover het actiever optreden van de overheid tegen schijnzelfstandigheid. Toch ervaren beide groepen ook zorgen:
33% van de zzp'ers maakt zich zorgen over hun bedrijf door de verscherpte handhaving
Bij opdrachtgevers ligt dit percentage op 40%
Bijna 50% van de zzp'ers is bezorgd over hun vrijheid als ondernemer en mogelijke afname van opdrachten en inkomsten
Ongeveer 66% van de opdrachtgevers vreest toenemende regeldruk, personeelstekort en problemen bij het opvangen van drukte
5 tips voor opdrachtgevers om schijnzelfstandigheid te voorkomen
Beoordeel de werkrelatie zorgvuldig. Controleer of de opdrachtnemer daadwerkelijk zelfstandig werkt. Kan de zzp'er zelf bepalen hoe, wanneer en waar het werk wordt uitgevoerd?
Werk met een modelovereenkomst. Gebruik een door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst die past bij jouw situatie. Dit geeft houvast en zekerheid aan beide partijen.
Vermijd instructies en controle. Geef duidelijke resultaatafspraken in plaats van werkinstructies. Een echte zzp'er bepaalt zelf hoe hij het resultaat bereikt.
Let op vervangbaarheid. Een belangrijk kenmerk van echte zelfstandigheid is dat de zzp'er zich kan laten vervangen (al gebeurt dit in de praktijk weinig).
Behoud duidelijke scheiding. Voorkom dat zzp'ers worden opgenomen in bedrijfsprocessen alsof ze werknemers zijn. Denk aan deelname aan personeelsuitjes, bedrijfsmail of toegang tot interne systemen.
4 tips voor zzp'ers om je zelfstandigheid te waarborgen
Zorg voor meerdere opdrachtgevers. Werk niet uitsluitend voor één opdrachtgever. Financiële afhankelijkheid van één klant kan duiden op schijnzelfstandigheid.
Investeer in je ondernemerschap. Zorg voor eigen bedrijfsmiddelen, verzekeringen en een professionele uitstraling. Investeer in je eigen ontwikkeling en marketing.
Maak heldere afspraken. Leg in je overeenkomsten duidelijk vast dat je als zelfstandige werkt. Specificeer het te leveren resultaat in plaats van uren.
Bewaak je autonomie. Durf 'nee' te zeggen tegen opdrachten waarbij je feitelijk als werknemer zou functioneren. Je vrijheid om te bepalen hoe je werkt is essentieel voor je zelfstandigheid.
Hoe ontwikkelt de markt voor zzp'ers?
Knoben verwacht dat de huidige, relatief stabiele situatie voorlopig zal aanhouden: "Opdrachtgevers zijn bezig hun manier van inhuur van arbeid aan te passen, en sommige zzp'ers gaan in loondienst. Ik verwacht daarom dat de huidige, relatief stabiele situatie zeker nog een paar maanden aan zal houden."
Meer weten over de huidige regels rondom schijnzelfstandigheid?
Lees ook: Schijnzelfstandigheid bij zzp'ers: wat is het en hoe voorkom je het?
