Met de zomervakantie in volle gang blijkt dat veel mkb-medewerkers hun verlof al grotendeels hebben ingepland. Op 1 juni was gemiddeld 57% van het jaarlijkse verlof opgenomen. Tegelijkertijd is er ook een groep werknemers dat erg zuinig omgaat met verlof. Dat blijkt uit een analyse van Van Spaendonck, op basis van data uit 1,2 miljoen loonstroken van 145.000 mkb-bedrijven.
Hoeveel verlofdagen hebben medewerkers in het mkb?
Werknemers in het Nederlandse mkb krijgen gemiddeld 27,5 verlofdagen per jaar, gebaseerd op een fulltime werkweek van 40 uur. Hiervan zijn 20 verlofdagen wettelijk bepaald. Het gemiddelde mkb-bedrijf kent dus 7,5 dagen aan bovenwettelijk verlof toe. Werkgevers bepalen vaak zelf hoeveel extra dagen ze aanbieden.
Wel verschilt het aantal verlofdagen sterk per sector. Zo hebben werknemers in de metaalindustrie gemiddeld 30 verlofdagen, tegenover 26 in de uitgeverij.
Medewerkers hanteren 2 strategieën voor verlofopname
De cijfers laten een interessant patroon zien. Een groep medewerkers plant vroeg in het jaar al het verlof in en heeft dus niets meer op de plank liggen. Tegelijkertijd is er ook een zuinige groep.
Bijna 9% van de medewerkers heeft zelfs al meer dan 100% van hun jaarlijkse verlofuren opgenomen - zij namen uren mee van vorige jaren.
Bijna 8% van de werknemers heeft tot nu toe minder dan 10% van hun verlof opgenomen.
Deze bevindingen sluiten aan bij onderzoek van Loket.nl en MKB Servicedesk uit december 2024. Daaruit bleek dat 43,5% van de medewerkers jaarlijks verlof laat liggen. Gemiddeld gaat het om 1,8 dag per persoon, en 3,7% houdt zelfs meer dan 10 dagen over.
Lees ook: Werknemers laten jaarlijks bijna 2 verlofdagen liggen
Grote verschillen tussen sectoren
Tussen sectoren zijn grote verschillen zichtbaar. Deze verschillen kunnen te maken hebben met de werkdruk per sector, maar ook met traditionele verlofperiodes.
Top 5 sectoren waarin het minste verlof is opgenomen
| Sector | Verlof opgenomen tot 1 juni |
|---|---|
| Havenclassificeerders | 35,3% |
| Bakkerijen | 39,6% |
| Slagersbedrijven | 43,2% |
| Uitgeverij | 49,0% |
| Horeca algemeen | 51,1% |
Top 5 sectoren waarin het meeste verlof is opgenomen
| Sector | Verlof opgenomen tot 1 juni |
|---|---|
| Zuivelindustrie | 69,2% |
| Elektronische industrie | 68% |
| Meubel- en orgelbouw industrie | 66,4% |
| Steen-, cement-, glas- en keramische industrie | 64,4% |
| Suikerverwerkende industrie | 62,2% |
Verlof verschilt ook per generatie
Per leeftijdsgroep zijn er geen grote verschillen in het percentage aan opgenomen verlof. Maar uit het verlofonderzoek van december blijken wel verschillen in verlof per generatie. Boomers hebben gemiddeld 29,9 verlofdagen, ruim drie dagen meer dan Millenials (26,7 dagen) en Gen Z (26,6 dagen). Gen X zit er tussenin met gemiddeld 27,6 dagen.
| Leeftijdsgroep | Percentage verlof opname |
|---|---|
| 18-25 | 56,9% |
| 26-35 | 56,2% |
| 36-45 | 58,1% |
| 46-55 | 56,9% |
| 56-67 | 55,7% |
Waarom houden medewerkers verlof over?
Er zijn verschillende redenen waarom medewerkers verlof niet opnemen:
Hoge werkdruk: Medewerkers ervaren dat het niet handig is om vrije dagen op te nemen
Gebrek aan bewustzijn: Sommige werknemers hebben niet scherp hoeveel verlof ze nog hebben
Bewust sparen: Voor een verre reis, sabbatical of om eerder te stoppen met werken
Wat kun je als werkgever doen?
Openstaande vakantiedagen drukken op de balans van je onderneming. Belangrijker nog: vrije tijd is cruciaal voor de vitaliteit van je medewerkers. Onderzoek toont aan dat werknemers die regelmatig verlof opnemen beter herstellen van werkstress en psychologisch veerkrachtiger worden.
Vijf praktische tips:
1. Bied inzicht tijdens het jaar. Geef bijvoorbeeld een kwartaalrapportage van het openstaand verlof. Zo weten medewerkers waar ze staan.
2. Wees proactief. Geef een seintje aan werknemers die nog veel dagen hebben staan. Wijs op het belang van vrije tijd en dat verlof kan vervallen.
3. Respecteer autonomie. Je kunt medewerkers niet dwingen om alle dagen op te nemen, maar stimuleren helpt wel.
4. Let op vervaltermijnen. Wettelijk verlof moet binnen 6 maanden na het kalenderjaar worden opgenomen, anders vervalt het. Bovenwettelijk verlof kan in principe niet vervallen, tenzij dit contractueel is afgesproken. Zorg dat je medewerkers hiervan op de hoogte zijn.
5. Monitor verlofpatronen. Vooral bij medewerkers in de maritieme sector heeft 24% minder dan 10% van het verlof opgenomen - dit vraagt extra aandacht.
Meer weten over verlof?
Lees ook:
