Wat is het verschil tussen duurzaam inkopen en duurzaam aanbesteden door de overheid?
Bij grote opdrachten moet de overheid verplicht aanbesteden
Duurzaam inkopen of duurzaam aanbesteden: het betekent sowieso dat de overheid erop let of jouw product of dienst wel duurzaam is. Maar de procedure bij inkoop is heel anders dan bij aanbesteden.
Georganiseerd inkopen
Aanbesteden is in feite een zeer afgewogen, georganiseerde manier van inkopen. Waar inkoop zich direct richt op het laten uitvoeren of bestellen, gaat aanbesteden meer over het traject wat daaraan vooraf gaat. Dit is de zogenaamde ‘sourcingsfase’ waarin de opdracht wordt gespecificeerd, opdrachtgevers worden geselecteerd en contracten worden opgesteld. Bij een aanbestedingsprocedure krijgen meer bedrijven de gelegenheid om een offerte uit te brengen dan bij een inkoopprocedure. Met een aanbestedingsprocedure wil de overheid de concurrentie bevorderen en alle bedrijven gelijke kansen geven. Grote projecten, zoals bouwwerken, wegenbouw of ICT-projecten) worden door de overheid doorgaans aanbesteed.
Drempelwaarde
De overheid is volgens Europese aanbestedingsregels verplicht om opdrachten boven een bepaalde drempelwaarde aan te besteden. Deze drempelwaarde ligt voor ‘werken’ zoals bouwkundige en civieltechnische projecten op 4,8 miljard euro en voor diensten en de levering van goederen is de drempel 125.000 euro of hoger, afhankelijk of het de Rijksoverheid of een decentrale overheid betreft. Bedragen onder deze drempelwaarde kunnen dus gewoon via een inkoopprocedure worden afgehandeld.
Procedures
Er zijn verschillende procedures mogelijk bij een aanbesteding. Zo zijn er openbare en niet-openbare procedures. Bij een openbare procedure wordt de aanbesteding altijd gepubliceerd en kan elk bedrijf zich inschrijven. De selectie en gunning vindt tegelijkertijd plaats. Bij een niet-openbare procedure worden eerst de geschikte kandidaten geselecteerd en vervolgens worden maximaal vijf gegadigden gekozen die zich mogen inschrijven. Pas daarna vindt de procedure van ‘gunning’ plaats; in deze procedure wordt gekeken naar specifieke gunningscriteria, zoals prijs, kwaliteit en levertijd.
Of er nu sprake is van aanbesteden of inkoop: in beide gevallen moet jouw product of dienst aan duurzaamheidscriteria voldoen.
Concurrentie en gelijke kansen
Aanbesteding gebeurt vooral door overheden, omdat zij veel grote opdrachten verlenen, bijvoorbeeld voor de aanleg van een snelweg of de nieuwbouw van woningen of kantoren. Ook maakt de overheid met een aanbesteding de procedure inzichtelijk en kan daarmee haar activiteiten publiekelijk verantwoorden. Met een aanbestedingsprocedure geeft de overheid ruimte voor concurrentie en gelijke kansen aan alle leveranciers. De Nederlandse overheid volgt hiermee de Europese aanbestedingsregels.
De overheid is verplicht om opdrachten aan te besteden die een bepaalde drempelwaarde overschrijden. Deze drempelwaarde ligt voor ‘werken’ zoals bouwkundige en civieltechnische projecten op 4,8 miljoen euro en voor diensten en de levering van goederen is de drempel 125.000 euro of hoger, afhankelijk of het de Rijksoverheid of een decentrale overheid betreft.
Procedure
In een aanbestedingsprocedure wil de overheid een opdracht laten uitvoeren en vraagt hiervoor aan bedrijven om een offerte uit te brengen. Vantevoren wordt aangegeven op welke criteria de offerte beoordeeld zal worden. Op de afgesproken datum wordt de inschrijving gesloten, waarna de overheid het bedrijf selecteert waaraan de opdracht wordt gegund.
De overheid formuleert selectiecriteria en gunningscriteria waaraan de offertes moeten voldoen. Bij deze criteria worden steeds vaker duurzaamheidseisen opgenomen. De Rijksoverheid besteed vanaf 2010 alleen nog maar projecten aan die voldoen aan de duurzaamheidseisen. De gemeenten streven naar 75 procent duurzaam aanbesteden in 2010 en 100 procent in 2015. De provincies en waterschappen streven naar 50 procent duurzaam aanbesteden in 2010 en 100 procent in 2015.