Als zzp’er of mkb-ondernemer kun je in de financiële problemen komen. Dat kan allerlei oorzaken hebben. Denk aan klanten die structureel laat of niet betalen, stijgende vaste lasten, belastingschulden, langdurige ziekte of onverwachte kosten. Dit kan leiden tot problematische schulden, maar je kunt hulp krijgen. Zo is er tegenwoordig structurele schuldhulpverlening voor zelfstandigen, via gemeenten, de rechter, maar ook via particuliere schuldhulpverleners.
Waar klop je als zelfstandige aan met schulden?
Of je werkzaam bent als eenpitter of mensen in dienst hebt, schulden kunnen je plannen flink in de war schoppen. Stop niet je kop in het zand, erken dat er problemen zijn en ga na of je in aanmerking komt voor een van onderstaande hulpverleningen. Elk traject is uniek. Wat past bij jouw situatie hangt af van de hoogte van je schuldenlast, je schuldeisers en de mate waarin je er nog (deels) zelf uitkomt.
1. Gemeentelijke schuldhulpverlening voor ondernemers (SHVO)
Als ondernemer kun je tegenwoordig ook bij je gemeente terecht voor hulp bij (dreigende) schulden. Goed nieuws, want steeds meer zzp’ers en mkb’ers lopen financieel vast door onverwachte tegenvallers. De gemeente helpt je stapsgewijs weer op weg. Je kunt zelf contact opnemen met je gemeente als je merkt dat het water aan je lippen staat. Maar ook schuldenaars kunnen bij de gemeente aankloppen.
Vroegsignalering: zodra je betalingsachterstanden hebt (bijvoorbeeld bij de zorgverzekering of huur), krijgt de gemeente een seintje. Ze nemen contact met je op om te kijken hoe ze je kunnen helpen.
Stabiliseren: samen breng je je administratie op orde. Er wordt gekeken of je bedrijf nog levensvatbaar is, hoeveel je verdient en wat er nodig is om de boel weer stabiel te krijgen.
Regelingen treffen: een schuldhulpverlener, vaak iemand die speciaal ervaring heeft met ondernemers, probeert met je schuldeisers betaalafspraken te maken. Dat kan bijvoorbeeld via een minnelijk traject of met behulp van een saneringskrediet: een soort lening waarmee je in één keer je schulden aflost, waarna jij alleen nog de gemeente terugbetaalt.
Doorlooptijd: vaak lukt het om binnen een paar maanden afspraken te maken. Je krijgt begeleiding, coaching en soms tijdelijke bewindvoering (meestal tot anderhalf jaar). Het doel? Jou weer financieel zelfstandig maken, zonder faillissement.
2. Bbz 2025: tijdelijke financiële steun voor ondernemers
Heb je een tijdelijk financieel probleem, maar is je bedrijf nog levensvatbaar? Dan kun je mogelijk gebruikmaken van de Bbz-regeling (Besluit bijstandsverlening zelfstandigen). Daarmee kun je bijvoorbeeld tijdelijk een uitkering krijgen om van te leven, of een lening om door te kunnen draaien of schulden af te lossen.
Het is een vangnet bedoeld voor zelfstandigen die echt even vastlopen. Je hoeft de uitkering niet altijd terug te betalen, maar voor een lening geldt natuurlijk wel: terugbetalen als je weer ruimte hebt. De gemeente bepaalt of je in aanmerking komt voor een Bbz-uitkering. Het is dus belangrijk dat je je cijfers op orde hebt.
3. Saneringskrediet: in één keer je schulden aflossen
Een andere optie die de gemeente kan aanbieden is het saneringskrediet. Dit is een lening waarmee al je schulden in één keer worden afgelost. In plaats van met tien schuldeisers aparte afspraken te maken, lost de gemeente (via een sociale kredietbank) jouw schulden in één klap af. Jij hebt dan nog maar één schuld over: aan de kredietbank. Dat zorgt voor overzicht en rust. Vervolgens betaal je maandelijks een vast bedrag terug aan de gemeente of kredietbank, meestal over een periode van 18 tot 36 maanden. Kom je deze periode goed door? Dan wordt het restant van je schuld over het algemeen kwijtgescholden.
4. WHOA: schulden herstructureren zonder iedereen aan boord
De WHOA is vooral interessant als je onderneming nog levensvatbaar is, maar je niet met al je schuldeisers tot een oplossing komt. Met deze regeling kun je via de rechter toch een akkoord afdwingen, ook al zit niet iedereen op één lijn.
Handig als je bijvoorbeeld met een meerderheid wel afspraken hebt gemaakt, maar een paar schuldeisers dwarsliggen. De WHOA helpt je om je bedrijf te redden zonder failliet te gaan. Je hebt hier meestal wel juridische ondersteuning bij nodig.
5. WSNP: faillissementsvrije schuldsanering
Lukt het als natuurlijk persoon (eenmanszaak, vof) niet om buiten de rechter om afspraken te maken? Dan kun je een beroep doen op de Wet schuldsanering natuurlijke personen (WSNP). Dit traject is zwaarder, maar het voordeel is: als je je drie jaar aan de afspraken houdt, kun je daarna met een schone lei verder. Ook deze regeling loopt via de rechter.
Soms is het traject zelfs korter, bijvoorbeeld 18 maanden. In dat geval gebruik je een saneringskrediet. Tijdens het traject staat er een bewindvoerder aan je zijde die de afspraken bewaakt en zorgt dat alles eerlijk verloopt. Het is zeker geen makkelijke route, maar wel een kans op een echte nieuwe (door)start.
6. Particuliere schuldhulpverlening voor ondernemers
Naast de gemeente kun je als ondernemer ook terecht bij particuliere organisaties voor schuldhulp. Deze bureaus zijn gespecialiseerd in het begeleiden van zelfstandigen met financiële problemen. Denk aan hulp bij het op orde brengen van je administratie, het in kaart brengen van je schulden en het voeren van onderhandelingen met schuldeisers. Sommige organisaties bieden ook coaching aan om je financiële situatie op lange termijn gezond te houden.
7. Faillissement: laatste redmiddel
Failliet gaan klinkt misschien als een snelle oplossing, maar dat valt in de praktijk meestal tegen. Je bent je bedrijf kwijt en schuldeisers kunnen nog jarenlang achter je aan komen. Schulden verdwijnen namelijk niet automatisch bij een faillissement, zeker niet als je persoonlijk aansprakelijk bent. En zelfs met een rechtspersoon (bv, nv) blijft je privévermogen niet altijd buiten schot. Bijvoorbeeld als er sprake is van wanbeleid.
Daarom kiezen veel ondernemers liever voor een minnelijk traject, saneringskrediet of de WHOA. Die geven je meer kans op herstel zonder dat je alles hoeft op te geven.
Pak de regie over je schulden
Wat je situatie ook is, of je nu een tijdelijk financieel probleem hebt of al met ernstige schulden kampt, er zijn genoeg mogelijkheden om schuldhulp te krijgen. Wacht niet tot de problemen zich opstapelen en je het overzicht verliest. Zet op tijd de stap naar je gemeente, een erkende schuldhulpverlener of juridisch adviseur en ontdek welk traject het beste bij jouw onderneming past.
Of het nu gaat om een Bbz-uitkering, een saneringskrediet, de WHOA of de WSNP: er is bijna altijd een weg vooruit. Je staat er niet alleen voor, maar je moet wel zelf de eerste stap zetten. Hoe eerder je in actie komt, hoe sneller je weer grip krijgt op je bedrijf en je toekomst.
