Belastingcontrole: wat zijn je rechten en plichten?

Ook de belastinginspecteur moet zich aan bepaalde regels houden

rekenmachine, accountant

Belastingcontrole: daar zit geen enkele ondernemer op te wachten. Waarschijnlijk ook niet wanneer je keurig de administratie van je onderneming bijhoudt en niks te verbergen hebt. Wat zijn eigenlijk je rechten tijdens een boekenonderzoek en waar moet je verder rekening mee houden?

Zodra je aangifte inkomstenbelasting of btw-aangifte doet, ontvang je na enige tijd een aanslag van de Belastingdienst. In 99 van de 100 gevallen is hiermee de kous af. Toch kan het voorkomen dat de fiscus vragen stelt over je boekhouding in een vragenbrief en/of overgaat tot een uitgebreid boekenonderzoek. De fiscus heeft namelijk een uitgebreid arsenaal aan bevoegdheden.

Belastingcontrole Belastingdienst

Een échte controle van de Belastingdienst heet ook wel een boekenonderzoek: een belastinginspecteur controleert dan je aangiften en administratie. Dat is misschien wat intimiderend, want de Belastingdienst is een machtige overheidsinstantie die veel bevoegdheden heeft en streng optreedt als bepaalde zaken niet op orde zijn. 

Wat is de wettelijke basis van een belastingcontrole?

De basis voor zo’n boekenonderzoek is het wetsartikel waarin staat dat “ieder is gehouden desgevraagd aan de inspecteur de gegevens en inlichtingen te verstrekken welke voor de belastingheffing te zijnen aanzien van belang kunnen zijn”. 

Kortom, je kunt hoog of laag springen, maar bent verplicht om de gevraagde informatie over te dragen. Nu heb je als ondernemer natuurlijk niets te verbergen als je netjes de administratie bijhoudt, of deze uitbesteedt aan een boekhouder. 

Moet je de belastinginspecteur vanuit deze overtuiging dan compleet de vrije hand geven? Ja en nee. Meewerken is altijd verstandig, maar je hebt zeker ook rechten als het aankomt op een inspectie van de Belastingdienst.

Welke rechten heb ik als ondernemer tijdens een controle van de Belastingdienst?

De belastinginspecteur moet je voldoende informeren en een boekenonderzoek van te voren aankondigen. Daarbij is het belangrijk dat de inspecteur aangeeft waartoe het onderzoek zich zal uitstrekken. Als de controle alleen gaat over de inkomstenbelasting, dan mogen er geen vragen gesteld worden over de omzetbelasting.

Als ondernemer sta je zeker niet machteloos en kun je je altijd beroepen op bepaalde rechten: 

  • De Belastingdienst moet een belastingcontrole eerst (schriftelijk) aankondigen;

  • Je kunt een adviseur inschakelen om je belangen te behartigen;

  • Tegen een beslissing kun je in beroep gaan of bezwaar maken;

  • Je hebt recht op geheimhouding van je fiscale gegeven;

  • De inspecteur moet zich houden aan algemene beginselen behoorlijk bestuur.

Algemene beginselen behoorlijk bestuur: wat zijn dat precies?

Over de inhoud van de controle is wettelijk weinig geregeld. Wel moet de inspecteur zich houden aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. 

Een aantal belangrijke beginselen:

Zorgvuldigheidsbeginsel

Een van die beginselen heet het zorgvuldigheidsbeginsel. Dit houdt in dat de inspecteur bij een controle openheid moet geven over zijn intenties. Het is niet de bedoeling dat je wordt overvallen door vragen. 

Motiveringsbeginsel

De Belastingdienst moet beslissingen altijd goed motiveren. Zeker bij het opleggen van een correctie of het afhandelen van bezwaarschriften moet voldoende duidelijk zijn waarom een beslissing is genomen.

Proportionaliteitsbeginsel

De belastingcontrole moet in verhouding staan tot het doel. Als de Belastingdienst een eenvoudige aftrekpost wil toetsen, mogen ze geen brief met tientallen vragen sturen.

Fair play-beginsel

Alle beslissingen die de Belastingdienst neemt, moeten onpartijdig zijn.

Vertrouwensbeginsel

Ook belangrijk: het vertrouwensbeginsel. Neem als voorbeeld de vraag of een woning privé- of ondernemingsvermogen is. Als daarover in het verleden vragen zijn gesteld en de Belastingdienst akkoord is gegaan met de keuze die je toen hebt gemaakt, mag je aannemen dat daarmee de kous af is. Er is sprake van opgewekt vertrouwen.

Als een paar jaar later in een boekenonderzoek opnieuw de vraag aan de orde komt of die keuze terecht is, kun je verwijzen naar die eerdere discussie en zal de inspecteur zich moeten neerleggen bij de uitkomsten daarvan.

Evenredigheidsbeginsel

Een ander beginsel is het evenredigheidsbeginsel: de nadelige gevolgen voor de burger dienen niet onevenredig te zijn ten opzichte van het belang van de Belastingdienst. Kortom, tijdens een belastingcontrole mag de inspecteur geen vragen stellen die een grote hoeveelheid werk oproepen, terwijl de kans klein is dat daar iets van werkelijk belang uitkomt. 

Belastinginspecteur op bezoek? Kom op voor je rechten als ondernemer

De fiscus dient een belastingcontrole zo snel en efficiënt mogelijk af te ronden, omdat het anders onnodig veel nadelen, zoals overlast en tijdsbeslag, met zich meebrengt. Als ondernemer wil je je natuurlijk zo snel mogelijk weer 100% op het werk kunnen focussen.

Tot zover de voorbeelden van spelregels waaraan de fiscus zich bij een boekenonderzoek moet houden. Houdt de Belastingdienst zich niet aan de regels? Dan kan je in sommige gevallen de Belastingdienst in gebreke stellen, met name als het gaat om reactietermijnen.

Tot slot: ook al heb je niets te verbergen, wees niet te makkelijk en kom altijd op voor je rechten. De Belastingdienst is groot en machtig en jij staat als ondernemer veel minder sterk. Dat blijft een ongelijke strijd.

Wat vind je van dit artikel?

Martin de Coninck

Auteur

Martin de Coninck

Vanuit mijn werk als freelance copywriter ervaar ik hoeveel er komt kijken bij ondernemen. Tijd is schaars en kennis bijspijkeren op het gebied van ondernemen schiet er al snel bij in. Juist als copywriter vind ik het belangrijk om de tijd te nemen onderwerpen goed te begrijpen en te onderzoeken. Door het vervolgens begrijpelijk op te schrijven wil ik ondernemers kennis bieden en tijd besparen, zodat zij het beste uit hun bedrijf kunnen halen.