Box 3 belasting: tarieven en vrijstellingen in 2024 en 2025

Wat zijn de 3 boxen in de inkomstenbelasting?

Bij je aangifte inkomstenbelasting heb je te maken met drie boxen. In iedere box vallen bepaalde inkomsten en gelden eigen belastingtarieven. Dit is de indeling:

• Box 1: werk en woning (inclusief winst uit onderneming)

• Box 2: belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang

• Box 3: belastbaar inkomen uit sparen en beleggen (vermogen)

Wat is belasting box 3?

In box 3 wordt gekeken naar je inkomen uit sparen en beleggen. De Belastingdienst gaat ervan uit dat je over je vermogen extra inkomsten ontvangt. Bijvoorbeeld de rente op je spaargeld of rendement uit beleggingen. Over die extra inkomsten betaal je mogelijk belasting in box 3.

Welke inkomsten vallen in box 3?

De belasting die je betaalt in box 3 wordt ook wel vermogensbelasting, vermogensheffing of vermogensrendementsheffing genoemd. Dit is geen zakelijke belasting. Je zakelijke vermogen, zoals het geld op je zakelijke rekeningen, telt niet mee in box 3. Alleen je inkomsten uit privévermogen worden hier belast.

Je vermogen bestaat uit bezittingen zoals:

• Het geld op je persoonlijke spaar- en betaalrekeningen

• Je beleggingen, obligaties, crypto en winstbewijzen

• Een tweede woning of een huis dat je verhuurt

Bepaalde schulden mag je aftrekken van je belastbaar vermogen. In 2024 geldt een drempel van € 3.700. Het bedrag aan schulden dat boven de drempel uitkomt, mag je verrekenen met je vermogen. Je primaire woningschuld is niet aftrekbaar.

Welke bezittingen tellen mee voor je vermogen?

Op de website van de Belastingdienst staat een volledige lijst met bezittingen die meetellen voor je vermogen in box 3. De bezittingen van je fiscale partner en eventuele minderjarige kinderen moet je ook meetellen.

Wat is het heffingsvrij vermogen in box 3?

Een deel van je vermogen is vrijgesteld van belasting. Je moet belasting betalen als de waarde van je vermogen boven deze vrijstelling - ook wel het heffingsvrij vermogen - komt. Het heffingsvrij vermogen is € 57.000 en € 114.000 als je een fiscale partner hebt (2024). In 2025 geldt een heffingsvrij vermogen van € 57.684 per persoon.

Over je vermogen onder die grens hoef je geen belasting te betalen. Het bedrag boven het heffingsvrij vermogen heet ook wel de 'grondslag sparen en beleggen'. Daarover betaal je dus belasting.

Tarieven belasting box 3 in 2024 en 2025

Het belastingtarief in box 3 is 36% in 2024. De komende jaren blijft het tarief voor box 3 op 36% staan. Dit percentage betaal je niet over het hele bedrag dat je aan vermogen hebt boven het heffingsvrije vermogen. Je betaalt dit belastingtarief over fictief rendement dat je met jouw vermogen behaalt.

Ontwikkeling belastingtarief in box 3

Fictieve rendementspercentages 2024 (forfaitair rendement)

Hoeveel belasting je verschuldigd bent in box 3 wordt berekend met fictieve rendementspercentages. De Belastingdienst gaat hierbij wel uit van de werkelijke verdeling van je vermogen.

Voor 2024 zijn de fictieve rendementspercentages als volgt vastgesteld: 

• Banktegoeden: 1,44%

• Beleggingen en andere bezittingen: 6,04%

• Schulden: 2,61% 

Voor belastingjaar 2025 daalt het percentage voor 'beleggingen en andere bezittingen' naar 5,88%. De rendementspercentages op banktegoeden en schulden zijn alleen voorlopig bekend. Deze worden voor 2025 gebaseerd op gemiddelde spaarrentes en gemiddelde hypotheekrentes in het jaar 2025.

Dit is het fictieve rendement in 2024, 2025 en 2026

Hoe werkt de berekening van belasting in box 3?

Hoeveel belasting moet jij betalen over je vermogen? Volg deze stappen en je kunt de belasting in box 3 berekenen:

1. Bereken het belastbaar rendement: Gebruik de actuele rendementspercentages die de Belastingdienst hanteert per categorie om je rendement per soort vermogen te berekenen. Hanteer als peildatum 1 januari 2024. Het rendement van banktegoeden en het rendement van beleggingen en andere tegoeden tel je bij elkaar op. Het rendement van aftrekbare schulden trek je hier vanaf.

2. Bereken ook de rendementsgrondslag: Dit is de totale waarde van je bezittingen min de schulden die boven de drempel uitkomen van € 3.700 (€ 7.400 met fiscale partner) in 2024. 

3. Bereken dan de grondslag sparen en beleggen: Dit is je rendementsgrondslag min het heffingvrije vermogen. Dat is in 2024 een bedrag van € 57.000 en in 2025 is dat € 57.684 per persoon. Deze bedragen mag je verdubbelen als je een fiscaal partner hebt.

4. Bereken je aandeel in de rendementsgrondslag: Deel de uitkomst van stap 3 door de uitkomst van stap 2 en vermenigvuldig dit met 100.

5. Bereken je voordeel uit sparen en beleggen: Deel de uitkomst van stap 4 door de uitkomst van stap 1. Dit is je box 3-inkomen.

6. Vermenigvuldig met het tarief box 3: In 2024 en 2025 is het belastingtarief in box 3 36%.

Voorbeeldberekening box 3 voor 2024

Je hebt samen met je fiscale partner een vermogensmix die bestaat uit spaargeld (€ 200.000) en beleggingen (€ 100.000). Hoeveel belasting moet je betalen in box 3? Hoe moet je het heffingsvrije vermogen toepassen? Volg de volgende stappen en doe de berekening. Dit is een voorbeeld zonder schulden.

1. Bepaal het rendement per soort vermogen en het belastbaar rendement

SPAARGELD (totaal banktegoeden)

• Totaal banktegoeden: € 200.000

• Rendementspercentage 2024: 1,44%

• Rendement spaargeld: € 200.000 x 1,44% = € 2.880

BELEGGINGEN

• Beleggingen: € 100.000

• Rendementspercentage 2024: 6,04%

• Rendement beleggingen: € 100.000 x 6,04% = € 6.040

Het belastbaar rendement is: € 2.880 + € 6.040 = € 8.100

2. Bereken het gezamenlijke vermogen (gezamenlijke rendementsgrondslag)

• Spaargeld + Beleggingen = € 300.000

3. Bereken de grondslag sparen en beleggen

• Grondslag sparen en beleggen = rendementsgrondslag - heffingsvrij vermogen beide fiscale partners

• € 300.000 - € 114.000 = € 186.000

4. Bereken je aandeel in de rendementsgrondslag

• Aandeel rendementsgrondslag = (Grondslag sparen en beleggen  / rendementsgrondslag) x 100

• (€ 186.000 / € 300.000) x 100 = 62%

5. Bereken je voordeel uit spaargeld en beleggingen

• Voordeel uit spaargeld en beleggingen = Belastbaar rendement x Aandeel in rendementsgrondslag

• € 8.920 x 62% = € 5.530,40

6. Over dit voordeel uit vermogen betaal je het tarief in box 3

• Tarief box 3 2024: 36%

• Voordeel uit vermogen: € 5.530,40

• Berekening belasting box 3: € 5.022 x 36% = € 1.990,94

Voor 2024 betaal je dus € 1.990,94 aan belasting in box 3.

Tip: Bekijk meer rekenvoorbeelden en de meest actuele percentages voor vermogensbelasting in 2024 op de website van de Belastingdienst.

Hoeveel belasting betaal je over € 100.000 spaargeld?

Heb je € 100.000 spaargeld, geen beleggingen of schulden en geen fiscaal partner? Dan betaal je in 2025 alleen belasting over het deel boven het heffingsvrije vermogen van € 57.684. Dat is € 42.316. De Belastingdienst rekent met een fictief rendement van 1,44% over dat bedrag. Over dat rendement betaal je 36% belasting. Dat komt neer op ongeveer € 219.

Heb je een fiscale partner? Dan is € 100.000 spaargeld helemaal belastingvrij. Samen hebben jullie namelijk een heffingsvrij vermogen van € 115.368.

Vrijstellingen in box 3

Er zijn een aantal vrijstellingen als het gaat om de belasting in box 3. Naast een deel van je vermogen (heffingsvrij vermogen) zijn ook een aantal bezittingen vrijgesteld van belasting.

Wanneer krijg je vrijstelling van bezittingen in box 3?

Een aantal zaken zijn vrijgesteld van de belasting in box 3. Zoals:

• Je primaire woning

• De inboedel van je woning

• Je auto

• Je pensioen

• Je lijfrenten 

• Groene beleggingen 

• Je zakelijke vermogen (saldo op je zakelijke rekeningen)

Deze bezittingen hoef je dus niet mee te tellen voor je vermogen in box 3. Mogelijk komen ze wel aan bod in een andere belastingbox.

Hoeveel schuld mag je aftrekken?

Heb je schulden? Dan mag je die voor een deel aftrekken van je vermogen. Behalve de hypotheekschuld van je eigen woning. De totale schuld boven het drempelbedrag mag je aftrekken.

• Het drempelbedrag voor schulden in 2024 is € 3.700 als je geen fiscale partner hebt en € 7.400 als je wel een fiscale partner hebt.

Wat is het heffingsvrij vermogen in box 3 belasting 2024 en 2025?

Zoals hierboven benoemd hoef je niet je volledige vermogen mee te tellen voor de belasting in box 3. Een deel is vrijgesteld van belasting. Dit heet het heffingsvrij vermogen. Over dat deel van je vermogen hoef je dus geen belasting te betalen.

• In 2024 is het heffingsvrij vermogen € 57.000 als je geen fiscale partner hebt en € 114.000 als je wel een fiscale partner hebt.

• In 2025 is het heffingsvrij vermogen € 57.684 als je geen fiscale partner hebt en € 115.368 als je wel een fiscale partner hebt.

Tips om je vermogensbelasting 2024 te verlagen

• Bij het bepalen van je vermogen voor box 3 is er een belangrijk verschil tussen je privé vermogen en zakelijke vermogen. Lees er meer over in het artikel over vermogensbelasting. 

• Ben je grootaandeelhouder van een bv of nv? Check dan in welke gevallen zakelijk of privé beleggen gunstiger is.

Veranderingen in belasting over box 3 2023 - 2028

In box 3 zijn er een paar wijzigingen. Het doel van deze verandering is: rechtvaardiger belasten. Hieronder geven we een overzicht van de situatie voor 2023, de overgangsfase en het nieuwe stelsel 'Wet werkelijk rendement box 3' dat waarschijnlijk vanaf 2028 zal gelden.

Waarom aanpassing van box 3 belasting?

Voorheen hanteerde de Belastingdienst in box 3 nog een vaste verdeling tussen spaargeld en beleggingen. Het gevolg hiervan was dat mensen met alleen spaargeld (laag rendement) in verhouding veel belasting betaalden, terwijl mensen met vermogen in beleggingen (hoog rendement) weinig belasting betaalden. Dit is volgens De Hoge Raad oneerlijk. Door de lage spaarrente is het rendement op spaargeld veel lager dan het rendement op beleggingen. Daarom heeft de Belastingdienst een paar wijzigingen doorgevoerd.

Wat gebeurde er met box 3 in 2023 en 2024?

De berekening van belasting in box 3 is dus aangepast. Vanaf 2023 tot 2028 geldt een overbruggingswetgeving. Het belastingtarief in box 3 ging vanaf 2024 omhoog naar 36%. Deze verhoging zou eerst met stappen van 1% per jaar worden ingevoerd, maar de laatste aanpassingen in het Belastingplan 2024 zorgden ervoor dat het tarief in box 3 in 2024 in één keer is verhoogd naar 36%. Dit tarief blijft de komende jaren ongewijzigd. Ook in 2025 is het tarief dus 36%.

Compensatie voor box 3 belasting (2021-2028)

In juni 2024 oordeelde de Hoge Raad dat ook de nieuwe rekenmethode van box 3 in strijd is met de wet. De Belastingdienst mag alleen het werkelijke rendement op vermogen belasten en niet een fictief rendement hanteren.

Door die uitspraak komen 2,6 miljoen Nederlanders in aanmerking voor aanvullend rechtsherstel over de afgelopen jaren. Al die personen krijgen in 2024 een brief van de Belastingdienst en vanaf de zomer van 2025 kunnen ze hun werkelijke rendement doorgeven aan de Belastingdienst via het formulier Opgaaf werkelijk rendement. Als blijkt dat ze te veel belasting hebben betaald, krijgen ze geld terug.

Tot de invoering van het nieuwe stelsel, waarschijnlijk in 2027, zal de Belastingdienst werken met deze compensatieregeling.

Lees ook: Miljoenen Nederlanders krijgen mogelijk compensatie voor betaalde box 3-belasting

Hoe werkt Wet werkelijk rendement box 3 vanaf 2028?

Vanaf 2028 komt er een nieuw stelsel voor box 3 waarin het werkelijke rendement op vermogen wordt belast. Je zult dan bij je aangifte inkomstenbelasting de daadwerkelijk ontvangen rente in dat jaar moeten opgeven, samen met alle andere inkomsten uit vermogen. De Belastingdienst zal daarover belasting heffen.

Vermogenswinstbelasting

De vermogenswinstbelasting wordt de opvolger van de huidige vermogensrendementsheffing. Vanaf 2028 wordt het werkelijk behaalde rendement belast. Dit wordt als eerlijker beschouwd. In de huidige situatie van vermogensrendementsheffing kan het namelijk voorkomen dat je belasting betaalt over rendementen die je niet hebt gehaald. 

Vermogensaanwasbelasting

Voor spaargeld en beursgenoteerde beleggingen ga je jaarlijks vermogensaanwasbelasting betalen. Vanaf 2028 betaal je belasting over de rente of rendement dat je werkelijk hebt verdiend in een kalenderjaar. Je betaalt dus wat je vermogen je effectief oplevert. Dat is vergelijkbaar met hoe zakelijk beleggen wordt belast. Ook dan wordt gerekend met werkelijk behaald rendement.

Auteur

Raphael Klees

Elke week probeer ik ondernemers in Nederland te inspireren en vooruit te helpen. Dat doe ik als redacteur en hoofdredacteur van verschillende zakelijke websites. Mijn doel is de informatie voor bedrijven zo helder en duidelijk mogelijk te maken. Daardoor kunnen ondernemers zich snel weer richten op hun bedrijfsvoering.