Het wetsvoorstel voor de basisverzekering arbeidsongeschiktheid voor zzp’ers (Baz), is niet of nauwelijks uitvoerbaar. Dat concludeert de Afdeling advisering van de Raad van State in december 2025. Deze Afdeling adviseert de regering daarom om het wetsvoorstel niet bij de Tweede Kamer in te dienen, tenzij het voorstel aangepast is.
Wat is de Baz?
In september dit jaar stuurde het kabinet het wetsvoorstel voor een verplichte basisverzekering tegen risico’s van arbeidsongeschiktheid naar de Raad van State. Het is al aangepast na kritiek van onder meer uitvoeringsorganisaties. Op de website van de Rijksoverheid staat:
‘Het wetsvoorstel Basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (Baz) zorgt ervoor dat elke zelfstandige tot de AOW-leeftijd verzekerd is. Door deelname verplicht te stellen kunnen risico’s worden gedeeld en kosten relatief laag gehouden worden. Zelfstandig ondernemers krijgen dan in het geval van arbeidsongeschiktheid een uitkering ter hoogte van maximaal het minimumloon. Zelfstandigen kunnen er ook voor kiezen om een private verzekering af te sluiten als alternatief, of juist hun huidige verzekering te behouden.’
De premie wordt 5,4% van je winst. Volgens een berekening van het AD kan dat voor veel ondernemers oplopen tot € 171 per maand.
Tip: lees meer over de verplichte AOV en de gevolgen ervan voor zzp’ers.
Bezwaren tegen de Baz
De Baz is gericht op een eigen verzekeringsstelsel voor zelfstandigen, dat los staat van het bestaande stelsel voor werknemers (de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen, de ‘WIA’). Hierbij kunnen zelfstandigen kiezen voor de publieke basisverzekering, maar ook een private verzekering in de hand nemen (een opt-out). De vormgeving van de basisverzekering is vooral gebaseerd op een advies van de sociale partners, volgens de Raad van State.
Ondanks dat het noodzakelijk is om zelfstandigen te beschermen tegen risico op inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid en een gelijker speelveld tussen werknemers en zelfstandigen te creëren, maakt de voorgestelde basisverzekering het stelsel van de sociale zekerheid ingewikkelder, volgens de Raad.
Apart stelsel erbij
De verzekering zorgt namelijk voor een apart stelsel naast de WIA en zelfstandigen hebben de mogelijkheid voor een opt-out. Het is wenselijk om het stelsel juist eenvoudiger te maken, deelt de Raad. De regelgeving is steeds complexer en moeilijker te begrijpen voor burgers. En de uitvoeringsinstanties UWV en de Belastingdienst kampen momenteel al met grote beperkingen van de uitvoering.
Kortom: de invoering van dit wetsvoorstel voor 2030 is eigenlijk niet haalbaar, omdat er niet genoeg capaciteit is bij de uitvoeringsinstanties. Daarnaast moeten er nog andere wijzigingen bij de Belastingdienst doorgevoerd worden voor die tijd.
Verschil werknemers en zzp’ers nog steeds groot
Ook blijkt dat de redenen om een basisverzekering vast te leggen voor zzp’ers maar gedeeltelijk passen. De uitkering is namelijk relatief laag en de wachttijd is twee jaar, waardoor er geen volwaardige inkomensvoorziening is voor zzp’ers. Ook blijven tussen werkenden de verschillen groot in hun bescherming tegen het risico op arbeidsongeschiktheid.
Wat betekent dit voor zzp’ers?
Het advies van de Raad van State spreekt dus de wens uit dat het voorstel opnieuw herzien wordt. Dit kan in samenhang met of volgend op de noodzakelijke herziening van de WIA. Een integrale benadering van aanpassingen aan de WIA en dit wetsvoorstel ligt hierbij in de rede.
De geplande invoering in 2030 staat in ieder geval onder druk. Uitstel ligt voor de hand. Dus voor nu: bereken hoeveel je nodig hebt om een periode zonder werk te overbruggen. En als het mogelijk is, zorg voor een eigen buffer of verzekering om dit te dekken.
