Europees kampioen zitten: hoe ongezond is dat en hoe help jij werknemers op te staan?

Nederland is Europees kampioen. Maar voordat we gaan juichen: we zitten het meest van heel Europa. Werkende Nederlanders zitten gemiddeld 8,9 uur per dag. En dat is slecht nieuws, want zoveel zitten gaat ten koste van de gezondheid. Welke gevolgen heeft ons zitgedrag en hoe kun jij je medewerkers helpen om meer in beweging te komen?

Zitten tijdens het werk: wie doet het het meest?

Gemiddeld zitten Nederlandse werknemers tijdens hun werkdag 8,9 uur. 4,5 uur tijdens werk, 3,4 uur in hun vrije tijd en 1,0 uur tijdens het woon-werkverkeer (TNO, 2024).  Maar binnen die gemiddelden zijn er uitschieters. Zo zit de gemiddelde jurist maar liefst 7,3 uur tijdens zijn werkdag. Hetzelfde geldt voor financieel specialisten, economen en software- en applicatieontwikkelaars. Iemand die in de horeca werkt, kan zich dat niet voorstellen. Die zit gemiddeld maar 1,3 uur tijdens een werkdag.

Zoveel uur zitten werknemers in verschillende sectoren gemiddeld per dag:

• Financieel : 7,0

• ICT : 6,8

• Bestuur: 6,5

• Vervoer: 5,5

• Zakelijk : 5,5

• Onderwijs: 4,6

• Industrie: 4,4

• Bouw: 4,2

• Recreatie: 4,1

• Zorg: 3,8

• Handel: 3,4

• Landbouw: 3,2

• Horeca: 1,3

Bron: Factsheet zitten tijdens werk 2023, TNO

Hoe ongezond is zitten? 

Dat zitten ongezond is, is niet nieuw. In 400 voor Christus zei de Griekse arts Hippocrates, de grondlegger van de huidige geneeskunde,  al dat je vooral niet te veel stil moet zitten. In 2012 riep het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet ‘fysieke inactiviteit’ al uit tot een pandemie, als vierde doodsoorzaak wereldwijd. En onderzoek van de Gezondheidsraad liet in 2017 al zien dat langdurig zitten veel nadelige gevolgen heeft. 

Zo hebben mensen die meer dan 8 uur per dag zitten 74% meer kans op hart- en vaatziekten, dan mensen die minder dan 4 uur per dag zitten. Ook hebben mensen die meer dan 8 uur per dag zitten, 27% meer kans om vroegtijdig te overlijden. Daarnaast zijn er ook nog eens sterke aanwijzingen dat lang zitten de kans verhoogt op diabetes type II, depressieve klachten en sommige vormen van kanker. 

Andere gevolgen van lang zitten

• Verminderde fitheid

• Verhoogde bloeddruk

• Verminderde regulatie bloedsuikerspiegel

• Verhoogd cholesterol

• Fysieke klachten

Zoals je ziet heeft langdurig zitten een scala aan nadelige gevolgen voor de gezondheid en het welzijn van je medewerkers. Gelukkig kun je veel doen om de vitaliteit op de werkvloer te bevorderen. 

Hoeveel moeten we eigenlijk bewegen?

Grof gezegd is zitten slecht, bewegen goed. Maar hoeveel moeten we dan bewegen?  Dit zijn de algemene beweegrichtlijnen voor volwassenen van de Gezondheidsraad:

• Minimaal 2,5 uur matig-intensief bewegen verspreid over de week. Tijdens deze vorm van beweging kun je gewoon praten, maar versnellen je hartslag en je ademhaling wel. Zwemmen, fietsen, wandelen, de hond uitlaten of traplopen: allemaal vormen van matig intensief bewegen.

• Minstens twee keer per week spier- en botversterkende activiteiten. Dit zijn activiteiten om kracht, vermogen, uithoudingsvermogen en omvang van spieren te verbeteren. Krachttraining, maar ook springen, hardlopen, traplopen, zware boodschappen tillen en het bed opmaken vallen hieronder. 

• Voorkom zitten. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert om zitten waar het kan te vervangen door een vorm van fysieke activiteit. Hierbij is alles beter dan zitten. 

Zo zorg je voor meer beweging voor je medewerkers

Tijd om in beweging te komen dus. Hoe help je medewerkers om meer te bewegen en langdurig zitten te voorkomen? 

Investeer in ergonomische werkplekken. Bijvoorbeeld met zit-sta bureaus, zodat medewerkers kunnen afwisselen tussen zitten en staan. Maar denk ook aan bureaufietsen die dynamisch werken stimuleren, de wiebelkruk of zitbal voor een actieve zithouding en andere alternatieven voor de bureaustoel.  

Stimuleer medewerkers om te bewegen. Een open deur. Maar als jij aangeeft dat je het belangrijk vindt, is het voor medewerkers makkelijker om dat rondje te lopen na de lunch of lopend hun belletjes te doen. Je kunt hierbij ook denken aan bedrijfsfitness, sportieve activiteiten onder werktijd of een laagdrempelige beweegcompetitie. 

Bewegen tijdens de werkdag. Kijk waar je kunt uitnodigen om minder te zitten of meer te bewegen. Promoot het gebruik van de trap, maak wandelen tijdens een overleg makkelijker door apparatuur aan te schaffen voor het opnemen van de notulen en plaats apparaten zoals de printer, maar ook prullenbakken, ver van de werkplek zodat mensen een stukje moeten lopen. 

Bewegen tijdens de pauze. Wat kun je mogelijk maken zodat mensen hun pauze actief doorbrengen? Dit kan groots met een eigen fitnessruimte, maar ook veel kleiner met een tafeltennistafel, een dartbord of de ouderwetse sjoelbak. 

Bewegen voor de werkdag. Veel mensen willen best met de fiets naar kantoor, maar zien er tegenop om dat bezweet op hun plek te gaan zitten. Met een douche- en kleedruimte kun je dit bezwaar wegnemen. 

Laatste tip: lees meer over het verbeteren van de duurzame inzetbaarheid van je medewerkers. Goed voor je bedrijf en - belangrijker nog - ook voor de mensen die je in dienst hebt.

Auteur

Lian de Snoo

Als Juffrouw Taal help ik ondernemers in het mkb aan en met ijzersterke content. Door lekker leesbare en vindbare teksten voor ze te schrijven of door hen te leren hoe ze dat zelf kunnen doen.