Stel, je verhuist je bedrijf naar een andere stad of regio. Kun je van je medewerkers verwachten (en eisen) dat ze ‘meeverhuizen’? Of in elk geval akkoord gaan met een langere reistijd? Het korte antwoord: nee, niet zomaar. Je moet rekening houden met bestaande afspraken, de impact op de werknemer en redelijkheid. In dit artikel lees je wanneer het mag, wanneer niet en hoe je het zorgvuldig aanpakt.
Wanneer mag je van personeel verwachten dat ze meegaan?
Of je medewerkers mag vragen mee te verhuizen, hangt in eerste instantie af van wat er op papier staat.
Afspraken in het arbeidscontract of cao
Staat in het arbeidscontract of de cao dat je de standplaats van je bedrijf mag wijzigen? Dan bestaat er in ieder geval een juridische basis: het zogeheten wijzigingsbeding. Toch moet je ook dan een zwaarwegende reden hebben voor de verplichte verhuizing en rekening houden met je medewerkers.
Denk aan een bedrijfsverhuizing vanwege zwaarwegende redenen als een:
Bedrijfsnoodzaak. Je huidige pand wordt bijvoorbeeld gesloopt of voldoet niet meer aan veiligheids- of milieueisen.
Kostenbesparing. Bijvoorbeeld het samenvoegen van meerdere vestigingen om huur- en energiekosten te verlagen
Reorganisatie of herstructurering. Je bedrijf verandert van opzet of structuur, waardoor bepaalde afdelingen op één locatie worden samengebracht.
Bedrijfsfusie of -overname. Wanneer je bijvoorbeeld besluit meerdere locaties samen te voegen.
Een reden als ‘gewoon handiger voor de directie’ of ‘mooie landelijke omgeving’ is niet genoeg. Lees ook: De voordelen van een eenzijdig wijzigingsbeding
Wat als er geen wijzigingsbeding is?
Staat er niets zwart-op-wit over het wijzigen van de standplaats van je onderneming? Dan geldt de redelijkheidstoets. In gewone taal: beide partijen moeten zich gedragen als ‘goed werkgever’ en ‘goed werknemer’. Het beste is om er samen met je werknemer uit te komen. Al is dat soms lastig, zeker omdat ‘redelijkheid’ een subjectief begrip is. Toch moge het duidelijk zijn dat je niet zomaar eenzijdig mag beslissen dat iemand 200 kilometer verderop moet werken. Een verhuizing die de reistijd met een half uur verlengt, is dan weer voor de meeste mensen minder ingrijpend. Maar vergeet niet dat iedere werknemer uniek is. Wat voor de één haalbaar is, kan voor de ander een grote belasting zijn. Kijk daarom goed naar de privésituatie en persoonlijke omstandigheden van je medewerker voordat je een langere reistijd verlangt.
Denk bijvoorbeeld aan:
Gezondheid. Een medewerker met medische klachten, beperkte belastbaarheid of een handicap kan moeite hebben met extra reistijd of langere werkdagen.
Mobiliteit. Niet iedereen beschikt over een auto of kan makkelijk met het openbaar vervoer reizen, zeker als de nieuwe locatie slecht bereikbaar is.
Zorgtaken. Werknemers met jonge kinderen, mantelzorgtaken of schoolgaande kinderen kunnen minder flexibel zijn in reistijd of werktijden.
Leeftijd. Oudere werknemers ervaren vaak meer fysieke belasting van lange reizen.
Reistijd in verhouding tot de werkduur. Een extra half uur per dag is iets anders dan dagelijks urenlang onderweg zijn.
Beschikbaarheid van alternatieven. Is thuiswerken (deels) mogelijk of kun je werktijden aanpassen?
Door met deze factoren rekening te houden en samen naar oplossingen te zoeken, zoals flexibele werktijden, een reiskostenvergoeding of hybride werken, laat je zien dat je zorgvuldig en redelijk handelt als werkgever. Kortom, probeer er dus altijd samen met je werknemer uit te komen. Dat voorkomt een hoop gedoe.
Lees ook: Hoe kan ik effectiever communiceren?
Werknemer wil niet meeverhuizen: arbeidsconflict en rechtsgang
Kom je er toch niet samen uit? Dan kan de kwestie uiteindelijk bij de rechter belanden. Die maakt vervolgens een belangenafweging:
Hoe noodzakelijk is de verhuizing voor je bedrijf?
Hoe groot is de impact voor je werknemer (reistijd, gezin, gezondheid)?
Wat heb je gedaan om die impact te verzachten? (vergoeding, thuiswerk, overgangstijd, etc.)
Als je bovenstaande stappen goed onderbouwt, is de kans groter dat een rechter de verhuizing als redelijk beoordeelt.
Kies voor overleg en maatwerk bij een bedrijfsverhuizing
Een bedrijfsverhuizing kan voor je medewerkers veel veranderen. Onderschat de impact niet. Door open te communiceren en samen naar oplossingen te zoeken, voorkom je onnodige spanningen. Bovendien sta je juridisch gezien sterker als je kunt aantonen dat je zorgvuldig hebt gehandeld en redelijke alternatieven hebt geboden (mocht het toch uitlopen op een arbeidsconflict). Uiteindelijk draait alles om goed werkgeverschap: balans tussen jouw bedrijfsbelang en het welzijn van je mensen.
