Welke werknemers vallen onder de Participatiewet?
‘Werknemers met een arbeidsbeperking’, wie zijn dat?
In het sociaal akkoord hebben het kabinet en sociale partners (werkgevers en werknemers) afgesproken extra banen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Tussen nu en 2026 moeten er 100.000 extra banen bijkomen. Om wat voor werknemers gaat het nu precies?
De banenafspraak is bedoeld voor mensen met een arbeidsbeperking. Dit zijn mensen die vallen in een van de volgende drie categorieën:
1. Mensen die onder de Participatiewet vallen (iedereen die kan werken maar daarbij ondersteuning nodig heeft) en die geen wettelijk minimumloon (WML) kunnen verdienen.
2. Mensen op de wachtlijst voor de sociale werkvoorziening (Wsw-indicatie).
3. Huidige Wajongers (jonggehandicapten) met arbeidsvermogen (die kunnen werken).
De sociale partners en de gemeenten hebben afgesproken dat mensen op de Wsw-wachtlijst en Wajongers de eerste jaren voorrang krijgen.
Register
UWV bepaalt of iemand tot de doelgroep behoort. Op dit moment staan zo’n 300.000 potentiële werknemers geregistreerd. Als werkgever kun jij bij UWV navragen of een potentiële werknemer in een van de categorieën valt. Je hebt dan zijn of haar burgerservicenummer (BSN) nodig. Download het formulier. Op termijn kun je het register online zelf raadplegen. Het UWV verwacht dat dit systeem in het najaar van 2015 klaar is.
Wat is ‘een baan’?
Als een persoon met een arbeidsbeperking gemiddeld 25,5 uur per week in jouw bedrijf werkt, is dat één baan. Dat betekent dat er meer arbeidscontracten kunnen zijn dan getelde banen. Banen groter dan 25,5 uur per week tellen mee als meer dan één baan. Kleinere banen worden bij elkaar opgeteld.
Overigens hoeft de werknemer met een arbeidsbeperking niet rechtstreeks bij jou in dienst te zijn. Ook personeel dat in dienst komt via een uitzendbureau of detachering telt mee.
Rekenvoorbeeld:
Je neemt twee Wajongers voor 20 uur in dienst en nog een derde voor 11 uur. Dit betekent dat er 20 + 20 + 11 = 51 uur gewerkt wordt door mensen met een arbeidsbeperking. 51 : 25,5 = 2 banen.
Wat is een extra baan?
Het doel van de Banenafspraak is om 100.000 extra banen te realiseren. De nulmeting is op basis van het aantal banen voor mensen uit deze doelgroep op 1 januari 2013. Heb je later dan 1 januari 2013 een of meerdere personen in dienst genomen uit de doelgroep? Dan tellen die personen mee. Wie al vóór 2013 in dienst was, telt dus niet mee.
Jaarlijks telt het UWV hoeveel mensen uit de doelgroep werken. Het eerste beoordelingsmoment vindt in 2016 plaats en gaat over het jaar 2015.
Wat als het niet lukt om vóór 2017 14.000 extra werkplekken te realiseren?
Dan gaat er - na overleg en monitoring tussen sociale partners en kabinet - een Quotumwet in. Elk bedrijf met 25 of meer werknemers is dan verplicht een bepaald percentage (quotum) arbeidsgehandicapten in dienst te hebben. Dit zal op zijn vroegst in 2017 zijn. Een bedrijf dat niet voldoet aan dit percentage, moet een boete betalen voor niet ingevulde plekken. Bedrijven met minder dan 25 werknemers krijgen geen boete, maar de werkplekken die deze bedrijven realiseren tellen wel mee voor de banenafspraak. Lees meer.
Een arbeidsgehandicapte is iemand die door een lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap zelf niet in staat is het minimumloon te verdienen. Dit kan een blinde zijn, maar ook iemand die door vermoeidheidsziekte ME niet meer dan twee uur per dag kan werken, of een werknemer met een autismestoornis die extra begeleiding nodig heeft. Een erg diverse groep dus, met verschillende mogelijkheden en beperkingen. In dit artikel lees je meer over de groep die onder de Participatiewet valt.
Loondispensatie
Als iemand zelf niet in staat is om het minimumloon te verdienen, vult UWV maximaal vijf jaar lang het gat tussen zijn inkomsten en het wettelijk minimumloon aan. Dit heet loondispensatie. UWV bepaalt hoeveel iemand met een handicap zou kunnen verdienen, oftewel zijn of haar loonwaarde. Die betaal jij. Loondispensatie vraag je aan via UWV.
Mobiliteitsbonus
Om extra te stimuleren dat je een arbeidsgehandicapte een kans geeft, krijg je korting op je sociale premies. Dit is maximaal 7.000 euro per jaar, 3.500 als je ook al loondispensatie voor deze werknemer ontvangt. Je krijgt de volledige korting als de werknemer 36 uur of meer per week werkt.
Bij een parttime dienstverband wordt de maximale korting evenredig minder. Je berekent de korting zelf bij je aangifte loonkostenbelasting. Je mag de korting maximaal drie jaar toepassen. Je krijgt de premiekorting als je iemand aanneemt die onder een van de volgende voorwaarden valt:
De werknemer krijgt een WIA-uitkering;
De werknemer krijgt een Wajong-uitkering;
De werknemer heeft een indicatie voor de sociale werkplaats;
De werknemer is voor meer dan 35 procent arbeidsongeschikt en valt al twee jaar of meer onder de re-integratieverantwoordelijkheid van de gemeente;
De werknemer is jonger dan 18 jaar en heeft door ziekte of handicap moeite gehad bij het volgen van onderwijs.
Aanpassingen aan de werkplek
Voor werknemers met een lichamelijke handicap moet je soms de werkplek aanpassen. Denk aan het installeren van een traplift en een invalidentoilet voor iemand die in een rolstoel zit. Als je een lichamelijk gehandicapte voor minstens zes maanden aanneemt, kun je een vergoeding krijgen voor deze aanpassingen. Deze vergoeding vraag je aan bij UWV.
Als de aanpassing een voorwerp betreft dat de arbeidsgehandicapte van werkplek naar werkplek mee kan nemen, zoals een spraakcomputer of een vergroot toetsenbord, kan hij of zij de vergoeding hiervoor zelf aanvragen. Het aangepaste werkmiddel is dan immers voor hemzelf, hij kan het altijd meenemen als hij een andere baan vindt.
No-risk polis
De meeste arbeidsgehandicapten vallen onder de regeling looncompensatie bij ziekte. Dit betekent dat jij geen twee jaar hun loon hoeft door te betalen als zij ziek worden, zoals bij een normale werknemer, maar slechts dertien weken. Daarna neemt UWV deze verplichting over. De no-risk polis geldt in ieder geval voor mensen die een WIA-uitkering hebben ontvangen, Wajongers, mensen met een indicatie voor de sociale werkplaats en mensen die minder dan vijf jaar geleden nog een WAO-uitkering ontvingen.
Proefplaatsing
Het blijft natuurlijk altijd spannend, een werknemer met een handicap. Wat kan deze persoon wel of niet? Om rustig aan elkaar te wennen, mag je een arbeidsgehandicapte een proefplaatsing aanbieden. Dan komt deze werknemer twee maanden met behoud van uitkering bij je werken. Deze periode vervangt wel de normale proeftijd in een contract. Je kunt iemand een proefplaatsing aanbieden als je van plan bent hem of haar voor minimaal zes maanden aan te nemen.
Jobcoach
Om een werknemer met een beperking te ondersteunen, heeft hij of zij recht op een jobcoach. Deze jobcoach helpt de arbeidsgehandicapte bij het uitvoeren van zijn werk, bijvoorbeeld door trainingsschema’s op te stellen, een inwerkprogramma te ontwerpen en hem of haar te helpen bij problemen.
Een arbeidsgehandicapte heeft maximaal drie jaar recht op begeleiding van een jobcoach. Je vraagt de subsidie voor een interne jobcoach aan via UWV. Een arbeidsgehandicapte kan ook zelf een aanvraag indienen voor deze ondersteuning.