Secundaire arbeidsvoorwaarden: zo zet je ze in

De meeste sollicitanten kijken vrijwel direct naar de secundaire arbeidsvoorwaarden die een potentiële werkgever biedt. Wat zijn secundaire arbeidsvoorwaarden en hoe maak je er slim gebruik van?

Wat zijn secundaire arbeidsvoorwaarden?

Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn extra afspraken die je met je werknemer maakt, boven op de primaire arbeidsvoorwaarden. Omdat het geen arbeidsvoorwaarden zijn waar een werkgever altijd afspraken over maakt, hebben ze de naam secundaire arbeidsvoorwaarden gekregen. 

Dat ze ‘secundair’ worden genoemd, wil overigens absoluut niet zeggen dat ze onbelangrijk zijn. Sterker nog: onderschat deze arbeidsvoorwaarden niet! Een werknemer zal bij een sollicitatie natuurlijk goed kijken naar het functieprofiel en het salaris dat hij gaat verdienen. Maar daarnaast kijken sollicitanten ook heel goed naar de secundaire arbeidsvoorwaarden. 

Met een krappe arbeidsmarkt is het dus zaak je extra arbeidsvoorwaarden duidelijk in de vacature te zetten. Het kan het verschil zijn tussen een mooie aanwinst voor het bedrijf binnenhengelen of achter het net vissen. 

Secundaire arbeidsvoorwaarden voorbeelden

Bij secundaire arbeidsvoorwaarden kun je denken aan afspraken over:

• Pensioen: Een goede regeling voor de oude dag

• Vakantiedagen en -geld: Het wettelijke minimum, of toch meer dan dat?

• Auto of fiets van de zaak: Een oplossing op maat voor de mobiliteitsbehoeften van je werknemers

• Telefoon van de zaak: Een mooie smartphone waarmee je werknemer ook altijd bereikbaar is.

• Lunch: Lunch op kosten van de zaak of toch zelf regelen?

• Abonnement voor sporten: Sporten op kosten van de baas voor vitalere medewerkers

• Scholingsbudget: Maak geld vrij om te investeren in de ontwikkeling van je werknemers

• Dertiende maand: Een extra maand salaris aan het eind van het jaar

• Thuiswerken: Hybride werken om de werk-privé balans te ondersteunen

• Overwerktoeslag: Extra loon bij overwerk

• Doorgroeimogelijkheden: Kansen op promotie en doorstromen binnen het bedrijf

• (Prestatie)bonussen: Een bonus bij klinkende resultaten

• Flexibele werktijden: Niet alleen maar 9 tot 5 werktijden, maar ook afhankelijk van iemands situatie

• Verzekeringen: Verzeker je personeel (en hun gezin) tegen inkomensverlies bij overlijden of bij arbeidsongeschiktheid

• Cadeaus: Beloon je personeel met een kerstpakket of een ander cadeau

• En vele andere zaken

Werkkostenregeling benutten

Voor veel voorzieningen die je aan je personeel aanbiedt als secundaire arbeidsvoorwaarden kun je de werkkostenregeling benutten. Je kunt hierbij gebruikmaken van de vrije ruimte en soms van gerichte vrijstellingen. Je kunt op die manier onbelast vergoedingen geven aan je personeel.

Lees meer over de werkkostenregeling en vrije ruimte

Verschil primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden

Primaire arbeidsvoorwaarden zijn arbeidsvoorwaarden waar je in principe altijd afspraken over maakt met je werknemers. Zoals:

• Loon

• Werktijden

Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn dus extra arbeidsvoorwaarden, voorwaarden waar je niet altijd afspraken over maakt.

Twijfelgevallen

Toch is het onderscheid tussen primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden niet altijd duidelijk. Er zijn namelijk ook ‘twijfelgevallen’: arbeidsvoorwaarden waar je bijna altijd afspraken over maakt. 

Een bekend voorbeeld is het pensioen. In principe geldt er geen wettelijke verplichting voor een pensioenregeling. Maar omdat werkgevers bijna altijd afspraken maken over het pensioen van hun werknemers, geldt het pensioen vaak als primaire arbeidsvoorwaarde. 

Andere arbeidsvoorwaarden waar je bijna altijd afspraken over maakt:

• Regels voor overwerk

• Vakantiedagen en -geld

• Vergoedingen voor onkosten

Goed om te weten: je bent verplicht minstens 8% vakantiegeld uit te keren over het bruto jaarsalaris. En ook voor vakantiedagen geldt een minimum: minstens 4 keer het aantal werkuren per week.

Check de cao

In de cao kunnen extra regels staan voor primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. Het is dus altijd verstandig om goed op de hoogte te zijn van de cao.

Top 10 secundaire arbeidsvoorwaarden

In de lijst met de 10 populairste secundaire arbeidsvoorwaarden staat de 13e maand bovenaan, blijkt uit onderzoek van vacaturesite Indeed (2023). Deze financiële compensatie is voor werknemers een erg belangrijke arbeidsvoorwaarde. Een pensioenregeling of collectieve verzekering staat op plek 3. In 2020 was dit nog veruit de meest gewilde secundaire arbeidsvoorwaarde.

Top 10 secundaire arbeidsvoorwaarden voor werknemers 

1. 13e maand: 42%

2. Extra betaald verlof: 27%

3. Pensioenplan of collectieve verzekering: 23%

4. Eenmalige winstuitkering: 21%

5. Vergoeding voor woon-werkverkeer: 21%

6. Zorgverzekering: 21%

7. Mogelijkheid tot thuiswerken: 17%

8. Training en ontwikkeling: 15%

9. Auto van de zaak: 12%

10. Bedrijfsapparatuur (zoals mobiele telefoon en/of laptop): 12%

Secundaire arbeidsvoorwaarden die werkgevers het vaakst bieden

1. Pensioenplan of collectieve verzekering: 41%

2. Vergoeding voor woon-werkverkeer: 41%  

3. Mogelijkheid tot thuiswerken: 30%

4. 13e maand: 28%

5. Training en ontwikkeling: 28%

6. Bedrijfsapparatuur (zoals mobiele telefoon en/of laptop): 24%

7. Bedrijfsfiets of fietsplan: 16%

8. Zorgverzekering: 15%

9. Ouderschapsverlof: 14%

10. Sportactiviteiten: 13%

Tips voor creatieve secundaire arbeidsvoorwaarden

Met goede secundaire arbeidsvoorwaarden maak je je bedrijf dus aantrekkelijker. Het zijn die leuke extraatjes waardoor een werknemer het gevoel krijgt dat hij of zij echt wordt gewaardeerd. Vaak zijn het relatief kleine dingen waar een werknemer blij van wordt, afhankelijk van iemands interesses en voorkeuren. Maar iets kleins als een sportabonnement op kosten van de werkgever kan een groot verschil maken. 

Een paar voorbeelden van ‘leuke’ secundaire arbeidsvoorwaarden:

• (Betaalde) sabbatical: Trouwe werknemers belonen met een sabbatical? Misschien wel precies wat je werknemer wil.

• Remote werken: Wil je werknemer af en toe thuiswerken? Of nog liever: werken vanuit het buitenland? Misschien kun je het aanbieden en boor je een grote groep nieuwe werknemers aan.

• Ontspanningsmassage: Even de schouders, armen en rug losmaken tijdens het werk, zodat je werknemer lekker kan ontspannen. Waarom niet? Het houdt je werknemers fitter en grote kans dat dit zeer gewaardeerd wordt.

• Gezond leven belonen: Fitte werknemers zijn goud waard. Waarom niet een gezond leven belonen, bijvoorbeeld met extra vakantiedagen? Stoppen met roken, meer bewegen, en ga zo maar door.

• Vrijwilligerswerk onder werktijd: Veel werknemers voelen zich nuttiger als ze zich kunnen inzetten voor een goed doel, de maatschappij of iets waardoor ze zingeving ervaren. Sommige werkgevers nemen een paar dagen vrijwilligerswerk op in hun arbeidsvoorwaarden.

• Tijd-voor-tijd: Moet je werknemer overwerken? Dan bouwt hij daarmee extra vrije tijd op. Dat zijn mooie extra’s.

Flexibele secundaire arbeidsvoorwaarden

Geen mens is gelijk. Daarom kiezen sommige werkgevers ervoor om flexibele secundaire arbeidsvoorwaarden aan te bieden. Op die manier kunnen nieuwe werknemers als het ware over hun secundaire arbeidsvoorwaarden ‘onderhandelen’.

Deze flexibele arbeidsvoorwaarden blijken heel succesvol. Hiermee kan een werknemer de arbeidsvoorwaarden samenstellen die helemaal bij zijn of haar situatie passen. Het is logisch dat iemand die in de buurt van het werk woont, misschien geen behoefte heeft aan een auto van de zaak, maar liever een mobiliteitsbudget krijgt. En een medewerker met opgroeiende kinderen heeft weer andere wensen dan iemand die single is.

Tertiaire arbeidsvoorwaarden

Vaak wordt er ook nog over tertiaire arbeidsvoorwaarden gesproken. Meestal bedoelt men dan arbeidsvoorwaarden die niet in geld uitbetaald worden, zoals sommige eerdergenoemde voorwaarden. Maar je kunt ook denken aan een pooltafel in de kantine, een vrijdagmiddagborrel, gratis bedrijfslunch of een andere extra voorziening. Soms wordt dit ook op één hoop gegooid met de secundaire arbeidsvoorwaarden.

Lees meer over tertiaire arbeidsvoorwaarden

Quartaire arbeidsvoorwaarden

Nog een stapje verder heb je het over quartaire arbeidsvoorwaarden. Dit label wordt gebruikt als aanduiding voor arbeidsvoorwaarden die te maken hebben met opleiding en cursussen. Het doel hiervan moet zijn om je personeel doorgroeikansen te bieden binnen de organisatie.

Groene arbeidsvoorwaarden

Een trend in secundaire arbeidsvoorwaarden zijn groene arbeidsvoorwaarden: arbeidsvoorwaarden die duurzaam gedrag belonen, zoals vegetarisch lunchen, duurzaam reizen en ander groen gedrag. Deze groene arbeidsvoorwaarden sluiten helemaal aan bij jonge idealistische werknemers die graag zien dat hun werkgever actief duurzaamheid stimuleert en beloont.

Lees meer over groene arbeidsvoorwaarden

Creatief met secundaire arbeidsvoorwaarden

Salaris is belangrijk voor een werknemer. Maar als je een goede werkgever wilt zijn, kun je aan zoveel meer knoppen draaien. Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn een geweldige manier om makkelijker aan goed personeel te komen en je werknemers langer aan je te binden. Creatief zijn met secundaire arbeidsvoorwaarden kan dus zeker geen kwaad.

Auteur

Job Jansen

Als freelance tekstschrijver en SEO-adviseur heb ik bijna dagelijks contact met bedrijven. Over de jaren heen heb ik samengewerkt met talloze inspirerende ondernemers, waardoor ik veel affiniteit heb gekregen met mkb’ers. Vanuit die ervaring probeer ik als redacteur bij MKB Servicedesk elke keer artikelen te schrijven waar ondernemers echt iets aan hebben.