Balans opstellen, hoe werkt dat?

Een balans opstellen doe je om inzicht te krijgen in de financiële positie van je bedrijf op een bepaald moment. Hoe maak je zo’n balans? Wat zijn vaste onderdelen?

Wat is een balans?

Een bedrijfsbalans is een momentopname van je bezittingen, schulden en het eigen vermogen van je bedrijf. Met een balans opstellen kun je relatief eenvoudig bepaalde kengetallen berekenen die voor jouw onderneming van belang zijn, zoals liquiditeit en solvabiliteit. Je gebruikt de balans ook bij de aangifte inkomstenbelasting ondernemers.

Je ziet in één oogopslag hoe je bedrijf er in financieel opzicht voor staat; en of je onderneming een positief of een negatief eigen vermogen heeft. Ook toekomstige investeringen en hoe je deze financiert, kun je terugzien op de balans.

Onderdeel van jaarrekening

Een balans maken kan op elk willekeurig moment. Maar als het een onderdeel van je jaarrekening is, dan maak je hem aan het einde van je boekjaar (eindbalans). Met een beginbalans opstellen in het nieuwe jaar pak je de draad weer op. Goed om te weten: de balans is een verplicht onderdeel van de jaarrekening.

Hoe kun je een balans opstellen?

Een balans heeft een linker- en een rechterkant. De linkerkant is de activa- of debetzijde. Aan deze kant staan al je bezittingen, zoals bijvoorbeeld geld, goederen of debiteuren (klanten die jou nog moeten betalen).

Aan de rechterkant vind je de passiva-, of creditzijde. De passiva op een balans bestaan uit eigen vermogen en schulden. Eigenlijk geeft de passivazijde exact weer hoe je bezittingen (activa) zijn betaald. Naast eigen vermogen, maken we onderscheid tussen lang vreemd vermogen (bijvoorbeeld een banklening) en kort vreemd vermogen, zoals kortlopende schulden. Dat kunnen crediteuren zijn (leveranciers die je nog moet betalen).

Een balans moet – zoals het woord al zegt - in balans zijn. Anders gezegd: de totalen aan beide zijden van een balans moeten gelijk zijn.

Activa en passiva

Een balans opmaken begint met een vaste indeling van activa en passiva en ziet er als volgt uit:

Activa

• Vaste activa

• Vlottende activa

Passiva

• Eigen vermogen

• Lang vreemd vermogen

• Kort vreemd vermogen

Een balans maken is niet altijd eenvoudig. Daarom schakelen veel ondernemers voor een balans opmaken een boekhouder of een boekhoudprogramma in of werken ze met een voorbeeld balans.

Welke balansposten staan er op een balans?

Er bestaan verschillende soorten activa en passiva. Wanneer je start met een balans opstellen is het niet handig om al je posten in willekeurige volgorde onder elkaar te zetten. Je kunt het best een balans opstellen door je bezittingen en schulden in categorieën te verdelen. Op die manier creëer je een duidelijk overzicht.

Hiervoor kun je bijvoorbeeld de vaste categorieën gebruiken die we hieronder noemen per soort activa en passiva. Deze categorieën zijn ingedeeld op basis van grootte. Het aantal posten dat je gebruikt is afhankelijk van de soorten bezittingen en schulden die je hebt. Een overzicht van de verdeling van de verschillende categorieën in een balans en een beschrijving van de verschillende soorten activa en passiva vind je hieronder. 

Activa

Activa kunnen we onderverdelen in vaste en vlottende activa.

Vaste activa

Vaste activa zijn bezittingen die langer dan één jaar aan je onderneming verbonden zijn.

• Immateriële vaste activa: niet tastbare en niet financiële kosten, zoals oprichtingskosten en vergunningen

• Materiële vaste activa: tastbare zaken die de bedrijfsvoering voor langere termijn dienen, zoals gebouwen en een wagenpark

• Financiële vaste activa: beleggingen op de lange termijn, zoals aandelen en beleggingen

• Niet toe te wijzen vaste activa: hieronder worden posten vermeld die niet passen onder een van de andere posten van vaste activa, zoals aankoopsommen

Voorbeelden van vaste activa zijn: een bedrijfspand, inventaris, auto van de zaak, machines, computerapparatuur en deelnemingen.

Vlottende activa

Vlottende activa zijn zaken die binnen één jaar in geld omgezet kunnen worden. Ook liquide middelen (geld) vallen hieronder.

• Voorraden: goederen binnen het bedrijf die dienen om eindproducten te vervaardigen en de eindproducten die nog niet zijn verkocht, zoals onderhoudsmiddelen en verpakkingsmateriaal

• Vorderingen: openstaande posten en vooruitbetaalde kosten, zoals btw en debiteuren.

• Effecten: waardepapieren die niet als investering voor de lange termijn bedoeld zijn, zoals effecten en obligaties

• Liquide middelen: geldelijke middelen die direct beschikbaar zijn, zoals bankrekeningen en contanten

Voorbeelden van vlottende activa zijn: voorraden, debiteuren, banktegoeden en kasgeld.

Passiva

Passiva is een verzamelnaam voor eigen vermogen, lang vreemd vermogen en kort vreemd vermogen.

Eigen vermogen

Onder het eigen vermogen verstaan we het bedrag dat je als ondernemer zelf in je onderneming hebt geïnvesteerd.

• Gestort en opgevraagd kapitaal: het aandelenkapitaal dat in bezit is van de aandeelhouders

• Agio: het bedrag dat aandeelhouders meer hebben betaald dan de aandelen waard zijn

• Herwaarderingsreserve: een reserve dat net zo groot is als het verschil tussen de boekwaarde voor en na de herwaardering van een bezit

• Wettelijke en statutaire reserves: overige wettelijke verplichte en in de statuten vermelde reserves

• Overige reserves: alle overige reserves, zoals dividend

• Onverdeelde winst: positieve uitkomst van de winst- en verliesrekening

• Saldo verlies: negatieve uitkomst van de winst- en verliesrekening

• Aandeel derden: eventuele dochterondernemingen

Lang vreemd vermogen

Het lang vreemd vermogen bestaat uit leningen die een looptijd hebben van meer dan één jaar.

• Langlopende schulden: te betalen bedragen met een termijn van langer dan één jaar, zoals hypotheken en bankleningen

Kort vreemd vermogen

Het kort vreemd vermogen bestaat uit middelen die je onderneming slechts voor een korte tijd beschikbaar heeft en je dus op korte termijn weer moet terugbetalen. In elk geval binnen één jaar.

• Kortlopende schulden: te betalen bedragen met een looptijd van korter dan één jaar, zoals salarissen en nog te betalen belastingen

• Crediteuren: zoals leverancierskrediet

Overige passiva

• Groepsvermogen: het vermogen van de rechtspersoon

• Voorziening: hierin worden bedragen geboekt om aan verplichtingen te kunnen voldoen die in de toekomst (kunnen) ontstaan, zoals pensioenvoorzieningen en verzekeringen

• Achtergestelde leningen: kredieten waarbij de schuldeiser in het geval van faillissement van de schuldenaar pas zijn geld terug kan krijgen als alle andere schuldeisers zijn betaald

• Niet toe te wijzen passiva: hieronder worden posten vermeld die niet zijn onder te brengen bij een van de andere posten van de overige passiva, zoals vreemd vermogen en schulden

Balans opstellen: meer financiële overzichten van belang

Een balans opstellen is niet hetzelfde als een resultatenoverzicht of winst- en verliesrekening. Ook kun je naar aanleiding van de cijfers van je balans financiële ratio's berekenen die meer zeggen over je financiële situatie. In de whitepaper: Bereken je financiële toekomst lees je hoe je de balans interpreteert en hierop kunt sturen.

Whitepaper: Bereken de financiële toekomst van je bedrijf

Download

GRATIS

Auteur

Martin de Coninck

Vanuit mijn werk als freelance copywriter ervaar ik hoeveel er komt kijken bij ondernemen. Tijd is schaars en kennis bijspijkeren op het gebied van ondernemen schiet er al snel bij in. Juist als copywriter vind ik het belangrijk om de tijd te nemen onderwerpen goed te begrijpen en te onderzoeken. Door het vervolgens begrijpelijk op te schrijven wil ik ondernemers kennis bieden en tijd besparen, zodat zij het beste uit hun bedrijf kunnen halen.