Hoe ver strekt de zorgplicht van de werkgever voor werknemers en zzp'ers?

Column | Ben ik aansprakelijk voor de schade die mijn werknemer lijdt?

De wet bepaalt dat een werkgever aansprakelijk is voor de schade die een werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij de werkgever kan aantonen dat hij zijn zorgplicht is nagekomen of de schade het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.

Als werkgever ben je verplicht de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee je arbeid laat verrichten, op zo'n manier in te richten en te onderhouden dat je voorkomt dat je werknemers schade lijden in de uitoefening van hun werkzaamheden. Dat houdt ook in dat je maatregelen treft en aanwijzigingen geeft als dat nodig is. Maar wanneer voldoe je als werkgever aan je zorgplicht? En heb je ook een zorgplicht ten aan aanzien van uitzendkrachten, stagiaires en zelfstandigen

1. Wanneer voldoe je aan de zorgplicht?

Om aan de zorgplicht te voldoen, moet je die maatregelen nemen die redelijkerwijs nodig zijn om te voorkomen dat je werknemers in de uitoefening van hun werkzaamheden schade lijden. Dit is een open en vaag wettelijk criterium waar het van de omstandigheden van het geval zal afhangen of je als werkgever hebt voldaan aan je zorgplicht. Kijk je naar de rechtspraak, dan houdt dit in dat je verplicht bent maatregelen te nemen tegen gevaar. Zo hoor je bij het geven van instructies of bij de inrichting van de werkomgeving rekening te houden met het feit dat werknemers in de dagelijkse omgang met machines niet altijd even voorzichtig zijn. Ook kan van jou als werkgever in bepaalde situaties worden verwacht dat je een inventarisatie van de veiligheidsrisico's maakt of een interne regeling opstelt waarin je beschrijft hoe je werknemers een onveilige situatie kunnen vermijden. Denk bij maatregelen aan de verschaffing van veiligheidskleding, zoals handschoenen of anti-slipschoenen of het geven van instructies aan werknemers die zware objecten tillen. Als werkgever doe je er verstandig aan om een risicoinventarisatie en -evaluatie  te maken, zodat je arbeidsongevallen en de daaruit voorkomende schadeclaims kunt voorkomen.  

2. Heb ik een zorgplicht ten aanzien van uitzendkrachten, stagiaires en zelfstandigen? 

Artikel 6:658 lid 4 bepaalt dat je als werkgever ook aansprakelijk bent voor de schade van mensen die arbeid voor je verrichten in de uitoefening van jouw beroep of bedrijf zónder een arbeidsovereenkomst met je te hebben. Dit omdat je aansprakelijk bent voor de mensen met wie je een stageovereenkomst of uitzendovereenkomst hebt en voor de mensen die werk van je aannemen (als zelfstandige). Kortgeleden behandelde de Hoge Raad de vraag hoe ver de reikwijdte van 'in de uitoefening van je beroep of bedrijf' is. Ben je eigenaar van een schoonmaakbedrijf en huur je een zelfstandige in om schoonmaakwerkzaamheden te verrichten, dan kan de zelfstandige bij schade een beroep doen op wetsartikel 6:658 lid 4. Echter, heb je een houtverwerkingsbedrijf (zoals de zaak bij de Hoge Raad) en huur je een zelfstandige in om reparatie- en revisiewerkzaamheden te verrichten aan de machines, dan levert de toepassing van dit artikel wél problemen op. Dit omdat je je kunt afvragen of deze werkzaamheden tot de bedrijfsuitoefening gerekend kunnen worden.

Conclusie

Uiteindelijk kun je als ondernemer in sommige gevallen wél en in sommige gevallen niet aansprakelijk gesteld worden voor de schade die een zelfstandige lijdt bij werk dat hij op jouw werkvloer verricht. Hierbij hangt het er vanaf of de werkzaamheden en de invulling daarvan tot je beroeps- of bedrijfsuitvoering gerekend (of in het verlengde daarvan) kunnen worden. 

Wat vind je van dit artikel?

Auteur

Casper Vink