Je bent wettelijk verplicht om te zorgen voor een veilige werkomgeving voor al je medewerkers. Waar moet een veilige werkplek aan voldoen? En hoe zorg je voor sociale veiligheid? Zo pak je het aan.
Wat is een veilige werkplek?
Het is belangrijk om te zorgen voor een veilige werkplek. Daarmee voorkom je ongelukken en verzuim. Met een gezonde en veilige werkomgeving blijven je werknemers duurzaam inzetbaar. Het houdt je werknemers gezond, betrokken en productief. Maar wat is een veilige werkplek precies?
Een veilige werkplek is een plek waar alle werknemers zich prettig voelen. Het draait daarbij niet alleen om fysieke veiligheid, maar ook om sociale veiligheid. Je werknemers moeten zich prettig voelen om hun werk uit te voeren en hun fysieke en mentale gezondheid mag daarbij geen schade oplopen. Als werkgever is het belangrijk om daar je uiterste best voor te doen.
Veilige werkomgeving verplicht
Volgens de Arbowet moet je zorgen voor een veilige werkomgeving. In het Arbobesluit staan specifieke richtlijnen voor werkplekken. Daarnaast ben je als werkgever wettelijk verplicht om een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) uit te (laten) voeren. Dat is een onderzoek waarmee je de arbeidsrisico’s binnen je bedrijf opspoort en zichtbaar maakt. Per risico geef je aan hoe groot de kans is dat dit risico zich voordoet, wat de ernst van eventuele gevolgen is en op welke manieren je dit risico kunt opheffen of verminderen. Met een RI&E laat je zien dat je er alles aan hebt gedaan om een veilige werkplek voor je personeel te creëren. Bovendien is ieder bedrijf in Nederland wettelijk verplicht om een beleid te voeren tegen ongewenst gedrag.
Hoe zorg ik dat medewerkers gezond en veilig kunnen werken?
Bij het inrichten van elke arbeidsplaats, vraagt de wet rekening te houden met de persoonlijke eigenschappen van werknemers. Er gelden een paar algemene eisen voor alle werkplekken in Nederland. Namelijk:
De werkplek moet veilig te bereiken en verlaten zijn.
Er moet verlichting en zonwering zijn.
De temperatuur moet behaaglijk zijn.
Er moet voldoende frisse lucht zijn.
Apparatuur moet voldoen aan veiligheidsnormen.
Verder gelden er richtlijnen voor geluid en gehoorbescherming en bijvoorbeeld ook het aantal beschikbare vierkante meters per persoon, het meubilair en de werkapparatuur. Welke regels precies gelden, hangt af van het soort werk en de risico’s die daaraan verbonden zijn. Via het Arboportaal en in het Arbobesluit kun je de richtlijnen per type werkplek vinden.
Hoe creëer je een veilige werkomgeving?
Als je een RI&E hebt gemaakt, dan heb je een overzicht van de risico’s binnen je bedrijf. Zorg dat je er alles aan doet om die risico’s te verkleinen. Hoe veiliger en gezonder de werkomgeving, hoe kleiner de kans is op ongelukken en verzuim. Werkt een luchtinstallatie bijvoorbeeld goed? Dan zullen werknemers minder snel verkouden worden. Om arbeidsrisico’s in de gaten te houden is het belangrijk dat je de RI&E regelmatig op actualiteit (laat) beoordelen.
Voor je werknemers is het ook belangrijk de risico’s en bijbehorende maatregelen te kennen. Daarmee maak je ze veiligheidsbewust. Geef je werknemers goede instructies, zorg dat ze voldoende beschermingsmiddelen krijgen en laat ze veiligheidstrainingen volgen om de risico’s te beperken. Denk aan een BHV-training (bedrijfshulpverlening) of een training voor het omgaan met agressie en geweld.
Tips voor een veilige werkplek
Het verbeteren van de veiligheid is heel bedrijfsspecifiek. Het hangt volledig af van de werkzaamheden die jouw werknemers uitvoeren. Waar moet je bijvoorbeeld op letten? 6 tips en aandachtspunten om de veiligheid binnen je bedrijf te verbeteren:
Lichamelijke belasting Vooral in de bouwsector, zorgsector en logistieke sector is de lichamelijke belasting van je werknemers groot. Laat je werknemers adviseren door een ergonoom die tips kan geven over werkhoudingen en hulpmiddelen. Dit is belangrijk om bijvoorbeeld rugklachten te voorkomen bij werknemers die veel tillen. Of RSI te voorkomen bij mensen die veel achter de computer zitten.
Geluid Lawaaioverlast kan leiden tot stress, concentratieverlies en ongelukken. Zorg voor gehoorbescherming en dempingfilters.
Gevaarlijke stoffen Verfstoffen, schoonmaakmiddelen, lasrook: stoffen die je misschien niet direct als gevaarlijk zou beoordelen, maar dit wel degelijk zijn. Laat je adviseren over de risico’s en over de manier waarop je werknemers het beste met dit soort stoffen om kunnen springen.
Machines Wat zijn de knel-, plet-, en snijgevaren van je machines? Laat je adviseren over beschermende maatregelen en noodstops om de machineveiligheid te vergroten
Klimaat Het lijkt misschien niet gevaarlijk, maar het klimaat kan veel gevolgen hebben voor de gezondheid. Denk aan een droge mond, geïrriteerde ogen, hoofdpijn en verkoudheid. Een klimaatsysteem, temperatuur- of luchtvochtigheidregelaar kunnen hier verandering in brengen.
Infecties Een griepgolf of coronagolf kan je bedrijf tijdelijk plat leggen. Bescherm daarom je werknemers tegen virussen en infecties. Zorg voor een goed infectiebeleid, waarbij je kunt denken aan de nodige vaccinaties, beschermingsmiddelen (zoals mondkapjes) en een oproep tot thuiswerken.
Hoe zorg ik voor sociale veiligheid?
Naast fysieke veiligheid is het ook belangrijk om te zorgen voor sociale veiligheid. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 6 werknemers last heeft van ongewenst gedrag op de werkvloer. Denk hierbij aan pesten, discriminatie, grensoverschrijdend gedrag en (seksuele) intimidatie. Natuurlijk wil je dit binnen jouw bedrijf voorkomen en beperken. Waar moet een sociaal veilige werkomgeving aan voldoen?
In een sociaal veilige en gezonde werkomgeving gaan medewerkers respectvol met elkaar om, kunnen ze zichzelf zijn en voelen ze zich fysiek en mentaal gezond. Dat zijn belangrijke onderdelen van sociale veiligheid. Maar hoe zorg je daarvoor?
Maatregelen voor sociale veiligheid
Wat kun je doen om te zorgen voor sociale veiligheid binnen jouw bedrijf? Neem in ieder geval deze stappen:
Maak medewerkers bewust van sociale veiligheid Zorg dat het onderwerp bekend is binnen je bedrijf. Geef een cursus om iedereen bewust te maken van de oorzaken en gevolgen van ongewenst gedrag.
Stel een gedragscode op Maak duidelijk welk gedrag niet gewenst is op de werkvloer en in de onderlinge communicatie. Deel de gedragscode met al je medewerkers.
Vraag om feedback Voer geregeld gesprekken met je medewerkers. Vraag hoe de samenwerking binnen het team verloopt en ook de samenwerking met jou. Stel je open voor feedback. Ga niet direct in de verdediging, maar luister goed en doe er wat mee.
Vertrouwenspersoon inzetten
Je hoeft het gelukkig niet alleen te doen. Laat een professional je helpen, vooral bij het voeren van gevoelige gesprekken. Stel een bekwame vertrouwenspersoon aan bij wie je werknemers terecht kunnen om hun hart te luchten.
Hulp bij veilige werkomgeving
Volgens de Arbowet moet je deskundige ondersteuning regelen op het gebied van veiligheid en gezondheid. Die expertise kun je bijvoorbeeld via een arbodienst inschakelen. Je hebt dan de beschikking over een bedrijfsarts, een veiligheidskundige, een ergonoom en andere arboprofessionals. Deze experts kunnen je advies geven om de veiligheid en gezondheid binnen jouw bedrijf te verbeteren.
Preventiemedewerker
Verder moet elk bedrijf ten minste één preventiemedewerker in dienst hebben. Je kunt een medewerker daarvoor laten opleiden. Als je bedrijf minder dan 26 werknemers in dienst heeft, mag je zelf deze functie vervullen. Een preventiemedewerker neemt maatregelen tegen beroepsrisico’s en is op de hoogte van alle relevante arboregels. Daarnaast kan hij andere werknemers bewust maken van de veiligheidsrisico’s.
Wat als het toch mis gaat?
Helaas kun je niet alle ongevallen en beroepsziekten voorkomen. Waar gewerkt wordt, worden inderdaad fouten gemaakt. Soms met grote gevolgen. Mocht het dus een keer misgaan, zorg dan ook dat je weet wat je moet doen om de schade te beperken. Neem vooraf al de nodige maatregelen. Zoals:
Zorg dat er altijd een bedrijfshulpverlener (BHV’er) aanwezig is op plekken waar gewerkt wordt. Volg ook zelf een BHV-cursus.
Stel een calamiteitenplan op en oefen een ontruiming.
Regel voldoende EHBO-koffers op alle werkplekken. Check de inhoud elk halfjaar.
Zorg ook voor andere veiligheidsmiddelen, zoals brandblussers, -dekens en goed aangegeven vluchtroutes.
Beperk je financiële risico’s met de nodige verzekeringen, zoals een ongevallenverzekering, bedrijfsschadeverzekering en een verzuimverzekering.
Geef je werknemers ook de nodige aandacht na een ongeval of noodsituatie. Goede nazorg en verzuimbegeleiding zijn cruciaal.
Tip: Ernstige bedrijfsongevallen moet je altijd melden bij de arbeidsinspectie. Je leest er meer over in het artikel: Wat moet ik doen na een bedrijfsongeval?
