Bonusregeling opzetten, een stappenplan

Zo creëer je een effectieve bonusregeling

bouw-constructie-collega-blij-prestatie

Een bonusregeling opzetten kan een goede manier zijn om personeel aan te trekken en te behouden. Maar waar moet je rekening mee houden als je een bonusregeling opzet en vastlegt? Welke soorten bonussen zijn er, welke wettelijke regels zijn er en met welke andere punten moet je rekening houden bij het opzetten van een bonusregeling?

Wat is een bonusregeling? 

Met een goed opgezette bonusregeling kun je medewerkers extra belonen, boven op hun standaard salaris. Hoeveel en of iemand een bonus krijgt, kun je baseren op prestaties, doelen of andere vooraf bepaalde criteria. 

Vaak wordt een bonusregeling gebruikt om medewerkers te motiveren, hun betrokkenheid te vergroten of hen te belonen voor hun bijdrage aan de bedrijfsdoelstellingen. Daarnaast wordt een bonussysteem ingezet om nieuwe medewerkers aan te trekken.

Soorten bonusregeling en voorbeelden

Er zijn verschillende soorten bonussen waarvoor je een bonusregeling kunt opzetten. 

Prestatiebonus

Bonusregeling gebaseerd op de prestatie van een medewerker of afdeling. De bonus hangt af van de behaalde doelen. Voorbeeld: een verkoopmedewerker die een bonus krijgt op basis van het aantal verkopen of als hij een bepaalde omzetdrempel haalt.

Winstdeling

Bonusregeling gebaseerd op de winstgevendheid van het bedrijf. Het bedrag van de bonus is gekoppeld aan een bepaald percentage van de winst, verdeeld over alle medewerkers. Voorbeeld: je wijst jaarlijks een percentage van de winst toe als winstdeling. Deze wordt vervolgens onder de medewerkers verdeeld op basis van hun salaris, prestaties of contract.

Jaarlijkse bonus

Deze bonus wordt op een vast tijdstip, vaak aan het einde van het jaar, toegekend. Welk bedrag het is, hangt af van de prestaties van de medewerker, de afdeling of het bedrijf als geheel. Voorbeeld: wanneer de omzetdoelen zijn gehaald, ontvangen medewerkers een eindejaarsuitkering. 

Lees ook: 13e maand: de regels over deze eindejaarsuitkering

Ad-hoc bonus

Een bonus die je spontaan uitkeert aan medewerkers als ze een prestatie leveren waarvan je vindt dat die een bonus verdient. Dat kan motiveren om een stap extra te zetten, omdat er een kans op bonus bestaat. Voorkom wel dat een ad-hoc bonus overkomt als willekeur of voortrekken, en geef alle betrokken medewerkers een ad-hoc bonus. 

Niet-monetaire bonussen

Naast bonussen in geld zijn er ook niet-monetaire bonusregelingen. Dat kunnen cadeaus zijn, teambuildingsactiviteiten, extra vakantiedagen, gratis of goedkopere abonnementen op bijvoorbeeld de sportschool en nog veel meer. 

Een bonusregeling opzetten en vastleggen in 9 stappen

  • Stap 1: bepaal het doel van de bonusregeling. Wil je medewerkers aantrekken en behouden, teamwork bevorderen of bedrijfsdoelen ondersteunen? Als je het doel weet, is het makkelijker te bepalen wat er nodig is voor de bonusregeling.

  • Stap 2: stel meetbare criteria vast. Bepaal welke meetbare criteria je gaat gebruiken om de prestaties van werknemers te beoordelen. Zijn dit individuele doelen? Omzetgroei? Klanttevredenheid? De criteria moeten objectief, meetbaar en haalbaar zijn.

  • Stap 3: kies een bonusstructuur. Welke soorten bonussen zijn nodig voor de bonusregeling? Je bent vrij in je keuze, maar zorg ervoor dat de bonus past bij je bedrijf.

  • Stap 4: bepaal hoe je betaalt. Hoe ga je bonussen uitbetalen? Doe je dat elke maand? Elk kwartaal? Elk jaar? Per project? 

  • Stap 5: stel een bonusbudget vast. Bepaal hoeveel budget er beschikbaar is voor bonussen. Wat past er in de begroting qua prestatiebonus? En welk percentage winst is beschikbaar voor de winstdeling? Denk na over de financiële kant van de bonusregeling.

  • Stap 7: leg de bonusregeling vast. Schrijf de bonusregeling uit. Dit kan in een bonusplan, als extra hoofdstuk in de arbeidsovereenkomst, bij het functieprofiel of het personeelshandboek. Leg hier de specifieke voorwaarden, criteria, evaluatieprocessen, uitkeringsmethoden en andere belangrijke punten vast. Zorg dat de regeling duidelijk is voor al je medewerkers. 

  • Stap 8: communiceer de bonusregeling. Leg de regeling duidelijk uit. Niet alleen hoe het werkt, maar ook welke doelen en criteria eraan gekoppeld zijn. Zorg dat duidelijk is hoe medewerkers de bonus kunnen verdienen. Laat ze eventueel ondertekenen, zodat je zeker weet dat ze het gelezen en begrepen hebben. 

  • Stap 9: evaluatie en aanpassing. Stel een periode vast waarna je de bonusregeling opnieuw bekijkt. Niet alleen om te kijken of de bonusregeling doet waarvoor je hem bedacht hebt, maar ook of het nog past bij de doelen van je bedrijf en ontwikkelingen van de markt. Pas waar nodig het stappenplan aan. 

Hoeveel bonus is normaal?

Hoe hoog een bonus moet zijn, staat nergens vast. Veel hangt af van het soort bedrijf, de markt, de medewerker en van het soort bonus. Kijk in de markt wat normaal is voor jouw bedrijfstak.

Discussies over het bonussysteem voorkomen

Werken met bonussen kan discussies opleveren. Dit gebeurt vooral als zaken niet duidelijk zijn. Bij het opzetten van je bonusregeling is het daarom belangrijk deze punten duidelijk vast te leggen:

  • Voorwaarden, criteria en verwachte prestaties die recht geven op een bonus.

  • Hoe en wanneer communiceer je over de voortgang van de doelen die recht geven op een bonus? Geef op tijd feedback en regelmatige updates over de bonusuitkeringen.

  • Hoe bepaal je of een doel behaald is? Zorg voor duidelijke evaluatieprocessen die prestaties objectief beoordelen.

Bonussen en belasting: hoe zit het? 

Aangezien een bonus een vorm van extra salaris is, komt ook de Belastingdienst om de hoek kijken. Hoe zit het met de tabel bijzondere beloningen? En kun je een bonus belastingvrij uitkeren? Hoe het werkt, lees je in dit artikel: ‘Hoe bereken je belasting over een bonus?’

Wetten rondom bonusregeling voor je werknemer

Er zijn verschillende wetten waar je rekening mee moet houden wanneer je gaat werken met bonussen. De belangrijkste zijn:

  • Wet op het Financieel Toezicht (Wft). Hier vind je regels voor bonussen in de financiële sector. Die regels beperken excessieve bonussen en waarborgen integriteit van financiële instellingen.

  • Wet minimumloon en vakantiebijslag. In deze wet vind je regels over het minimumloon en de vakantiebijslag. Bonussen kunnen invloed hebben op de berekening hiervan.

  • Wet gelijke behandeling. Hierin staat dat je als werkgever verplicht bent om ervoor te zorgen dat bonussen op een niet discriminerende manier worden toegekend.

Ook kunnen er in cao’s specifieke regels zijn opgenomen over werken met bonussen.

Wat vind je van dit artikel?